Ο φόβος είναι άτιμο πράγμα. Μπορεί να σε προστατεύσει – από έναν κίνδυνο, αλλά μπορεί και να σε παραλύσει και να μη σε αφήσει να προχωρήσεις στη ζωή σου. Πώς να διαχειρίζεσαι τον φόβο; Πώς να τον κάνεις υπηρέτη σου πριν σε κάνει εκείνος δικό του υπηρέτη;

Στους κόλπους της ανθρώπινης ψυχολογίας, είναι γνωστό ότι υπάρχουν τρεις αρχέγονες πιθανές αντιδράσεις κάθε φορά που αντιμετωπίζεις μια δύσκολη κατάσταση ή μια κατάσταση φόβου: 

α) να «πολεμήσεις» (fight), 

β) να «απομακρυνθείς» (flight),

γ) ή να «παγώσεις» (freeze). 

Για να τα θυμάσαι, σκέψου ότι τα αρχικά των αντιδράσεων είναι τα 3 “F”.

Μια τέτοια δύσκολη κατάσταση που μπορεί να πυροδοτήσει κάτι από τα τρία, μπορεί να είναι μια αλλαγή στη ζωή σου, η ανασφάλεια ότι δεν θα σε πάρουν στο μεταπτυχιακό που θες, ο φόβος ότι δεν θα τα πας καλά στη συνέντευξη εργασίας, η αμφιβολία ότι δεν έχεις τα απαραίτητα προσόντα, η σκέψη ότι δεν θα κάνεις καλό “blend-in” με τη νέα σου ομάδα κλπ.

Ξέχνα τα όλα. Η διαδικασία μιας αλλαγής (θα έπρεπε να) είναι μια ενθουσιώδης στιγμή στη ζωή σου, και δεν αξίζει να αφήσεις κανέναν φόβο να σε παγώσει, όπως «πάγωναν» οι πρόγονοί μας μπροστά σε ένα άγνωστο θηρίο νιώθοντας τα πόδια τους να παραλύουν. Εσύ αξιοποίησε τον εύλογο φόβο για να γεμίσουν τα κύτταρά σου αδρεναλίνη και να «πολεμήσεις» για αυτό που θες, ή για να «απομακρυνθείς» αν διαπιστώσεις ότι αυτό που έχεις μπροστά σου δεν σου ταιριάζει.

Ποιος θέλει επτά ολοκαίνουργιες ζωές;

Σίγουρα, το να μένει κανείς αδρανής (ή παγωμένος κατά τους παραπάνω όρους) είναι επιλογή μόνο αν δεν θες να διακινδυνεύσεις ποτέ και τίποτα. Η ασφάλεια του «τίποτα» σου εξασφαλίζει μηδενικά ρίσκα, μηδενικές φθορές αλλά και μηδενικά οφέλη. Μερικές φορές πρέπει «να σπάσεις αυγά για να φτιάξεις ομελέτα». Η ιστορία του γάτου με τις εφτά ολοκαίνουργιες ζωές* είναι πάντα μια καλή ιστορία για φέρνεις στο μυαλό σου:

«Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας φοβιτσιάρης γάτος που δεν σκαρφάλωνε σε δέντρα, γιατί μπορεί να μην κατάφερνε να κατεβεί. Δεν πηδούσε πολύ ψηλά, γιατί μπορεί να πάθαινε τίποτα κατά την πτώση. Δεν κυνηγούσε ποντίκια, γιατί μπορεί να μπουρδουκλωνόταν στο τρέξιμο. Δεν έπαιζε με μάλλινα κουβάρια, γιατί μπορεί να μπλέκονταν τα ποδαράκια του. Δεν πλενόταν πολύ, γιατί μπορεί να κατάπινε υπερβολικά πολλές τρίχες. Δεν έβγαζε νύχια, γιατί μπορεί να γρατζουνιζόταν άθελά του. Και ξέρεις κάτι; Αυτός ο γάτος έζησε πολλά χρόνια, αλλά όταν πέθανε είχε ακόμα επτά ολοκαίνουργιες ζωές».

Δαμάζοντας το κύμα του φόβου στην καθημερινή ζωή

Ο φόβος έρχεται συνήθως σε κύματα: θα τα αφήσεις να σε πνίξουν ή θα τα καβαλήσεις; Το σερφάρισμα προϋποθέτει αρκετή εξάσκηση. Πρώτον πρέπει να αναγνωρίσεις τι είναι αυτό που σε φοβίζει. Έχει λογικό έρεισμα ο φόβος σου; Στη συνέχεια μπορείς να αναρωτηθείς: «οφείλεται ο φόβος μου σε κάποια προηγούμενη αρνητική εμπειρία;». Οι αρνητικές εμπειρίες επουδενί πρέπει να λειτουργούν σαν ανασταλτικοί παράγοντες: αν το καλοσκεφτείς κάθε παλιότερη αρνητική εμπειρία είναι ένα σημαντικό μάθημα για το μέλλον. 

Έπειτα, κάνε μια δοκιμασμένη «άσκηση» που πάντα έχει αποτέλεσμα: επιστράτευσε τη δημιουργική πλευρά της φαντασίας σου. Εξηγούμαστε: ο φόβος μοιάζει πολύ με τη φαντασία. Για την ακρίβεια είναι σαν το σκοτεινό πρόσωπο της φαντασίας. Για παράδειγμα φοβάσαι να παρουσιάσεις τη δουλειά σου στο κοινό, επειδή «φαντάζεσαι» ότι θα ρεζιλευτείς, ότι κάτι θα πάει στραβά. Τι θα έλεγες να στρίψεις το τιμόνι της φαντασίας σου σε κάτι άλλο; Φαντάσου ότι τα πας πολύ καλά. Φαντάσου να δέχεσαι εκφράσεις επιδοκιμασίας. Φαντάσου ανθρώπους να σε συγχαίρουν για την προσπάθειά σου. Αν τίποτα από αυτά δεν λειτουργεί, φαντάσου ότι οι άνθρωποι στο κοινό που σε παρακολουθούν, είναι όλοι γυμνοί (!). Ανορθόδοξη μέθοδος αλλά την εφάρμοζε ο Winston Churchill και πολλοί-πολλοί ακόμα μετά από αυτόν. Το μυστικό είναι ότι ο φόβος πηγάζει από την (εσφαλμένη συνήθως) αντίληψη ότι είμαστε πιο αδύναμοι ή πιο ευάλωτοι από όποιον έχουμε απέναντί μας. Δούλεψε στο να αλλάξεις αυτή την αντίληψη, και τα αποτελέσματα θα αρχίσουν να γίνονται εμφανή. 

Ο φόβος ποτέ δεν θα εξαφανιστεί, είναι εγγενές και αναπόδραστο συναίσθημα. Όμως μπορεί να δαμαστεί, μπορεί να γίνει διαχειρίσιμος. Και την επόμενη φορά που θα εμφανιστεί, στο επόμενο ρίσκο ή εγχείρημά σου, θα μπορείς πιο εύκολα να σερφάρεις πάνω του.

*από το παιδικό βιβλίο “La Vuelta al año en 365 cuentos” του Gabriel García de Oro, το οποίο δεν έχει μεταφραστεί ακόμα στα ελληνικά. Το απόσπασμά του υπάρχει στο βιβλίο “Neko, το καφέ των γάτων” της Άννα Σόλιομ.

---

Συντάκτης: Δημήτρης Φαλλιέρος

Εικόνες: Unsplash