Το OpenArchives.gr, η μεγαλύτερη ελληνική πύλη πρόσβασης σε έγκριτο επιστημονικό περιεχόμενο, που αναπτύσσεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) και η οποία συγκεντρώνει ήδη 723.000 ψηφιακά τεκμήρια από 73 συλλογές, 61 φορέων, ανασχεδιάστηκε εικαστικά, αναβαθμίστηκε τεχνικά και εμπλουτίστηκε σημασιολογικά, προς όφελος της ερευνητικής, της εκπαιδευτικής και της επιστημονικής κοινότητας που εξυπηρετεί.

Η πύλη η οποία προσφέρεται με ένα δυναμικό και περισσότερο φιλικό περιβάλλον διεπαφής, παρέχει στους επισκέπτες της βελτιωμένους τρόπους πλοήγησης, αλλά και νέες εξελιγμένες δυνατότητες αναζήτησης στο πλούσιο περιεχόμενο των συλλογών της, με βάση χρονολογίες και τύπους υλικού. Αυτό επιτυγχάνεται με τον σημασιολογικό εμπλουτισμό και την επιμέλεια περιεχομένου που εφαρμόζει το ΕΚΤ στα μεταδεδομένα που συσσωρεύει, χρησιμοποιώντας προηγμένα σημασιολογικά εργαλεία και λεξιλόγια.

Ταυτόχρονα, επικαιροποιήθηκαν οι συλλογές που περιλαμβάνει η πύλη. Το OpenArchives.gr απέκτησε πλέον σαφή επιστημονικό προσανατολισμό, καθώς οι πολιτιστικές συλλογές που φιλοξενούσε είναι πλέον προσπελάσιμες μέσω της πύλης SearchCulture.gr, του εθνικού συσσωρευτή περιεχομένου πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ο επισκέπτης της ανανεωμένης πύλης OpenArchives.gr μπορεί πλέον να περιηγηθεί από ένα κοινό σημείο σε περισσότερα από 723.000 ψηφιακά τεκμήρια και να αναζητήσει συλλογές γκρίζας βιβλιογραφίας ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και επιστημονικό περιεχόμενο που παράγεται από φορείς έρευνας, επιστήμης και εκπαίδευσης. Διδακτορικές Διατριβές, μεταπτυχιακές εργασίες, βιβλία, δημοσιευμένα άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, τεκμήρια συνεδρίων, βιβλιοκρισίες, συνεντεύξεις και ηχογραφήσεις είναι ορισμένοι μόνο τύποι περιεχομένου που συγκεντρώνονται στο αναβαθμισμένο διαδικτυακό περιβάλλον του OpenArchives.gr. Μεταξύ των συλλογών της πύλης ξεχωρίζουν και σπάνια τεκμήρια που εκδόθηκαν το μακρινό 1718, όπως το βιβλίο Istoria delle moderne Rivoluzioni della Valachia!

Το περιεχόμενο που ευρετηριάζεται στις 73 ψηφιακές συλλογές του OpenArchives.gr είναι κατανεμημένο σε επιμέρους ψηφιακές βιβλιοθήκες, σε αρχεία και σε ιδρυματικά αποθετήρια στο διαδίκτυο και εντοπίζεται δύσκολα από τις καθιερωμένες μηχανές αναζήτησης. Tο επιστημονικό περιεχόμενο που συγκεντρώνεται στην αναβαθμισμένη υποδομή του OpenArchives.gr είναι εύκολα αναζητήσιμο και δυναμικό, καθώς επικαιροποιείται τακτικά με νέες συλλογές, ενώ οι υπάρχουσες ενημερώνονται διαρκώς, ακολουθώντας την πορεία παραγωγής και δημοσίευσης των φορέων που παρέχουν τις συλλογές του στην πύλη.

Οι συλλογές του OpenArchives.gr προέρχονται από 61 έγκριτους φορείς από την Ελλάδα και την Κύπρο, όπως πανεπιστήμια, ερευνητικούς φορείς, επιστημονικές εταιρείες, δημόσιες βιβλιοθήκες, αρχεία και συλλογές ιδρυμάτων. Ως εκ τούτου, το περιεχόμενο των συλλογών καλύπτει μία τεράστια ποικιλία θεματικών περιοχών και παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία. 

Αξιοποιώντας τη μηχανή αναζήτησης του OpenArchives, o χρήστης μπορεί να εντοπίσει  βιβλία και μελέτες από τον τομέα των Ανθρωπιστικών Επιστημών, επιστημονικά άρθρα και εκπαιδευτικό υλικό από τον κλάδο των Κοινωνικών Επιστημών, τεύχη επιστημονικών περιοδικών που καλύπτουν το φάσμα τόσο των Φυσικών όσο και των Γεωργικών Επιστημών, διπλωματικές εργασίες από το πεδίο της Ιατρικής και των Επιστημών Υγείας και παρουσιάσεις σε συνέδρια με περιεχόμενο που σχετίζεται με τους τομείς της Μηχανικής και της Τεχνολογίας.

Οι φορείς αυτοί προσκομίζουν πολλαπλά οφέλη από τη συμμετοχή τους στον συσσωρευτή επιστημονικού περιεχομένου OpenArchives.gr. Η παρουσία των συλλογών που διαθέτουν, σε ένα κοινό σημείο προβολής και αναζήτησης, συμβάλλει στην ανάδειξη του περιεχομένου τους, αυξάνει τη πρόσβαση των χρηστών στις υποδομές τους και διευκολύνει τη διάδοση του έργου τους.

Μεταξύ των συλλογών που περιλαμβάνονται στο OpenArchives.gr, ξεχωρίζουν: το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ) που διαχειρίζεται το ΕΚΤ, το αποθετήριο Ήλιος το Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το αποθετήριο του Ελληνικου Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ), το αποθετήριο Επιστημονικών Εργασιών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.), η Ψηφιακή βιβλιοθήκη γκρίζας βιβλιογραφίας του ΕΚΠΑ, το αποθετήριο της Κεντρικής βιβλιοθήκης του ΕΜΠ αλλά και του Πολυτεχνείου Κρήτης, το αποθετήριο του ΤΕΙ Ηπείρου και το αποθετήριο Κυψέλη του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου. 

Οι επιστημονικοί φορείς που ανήκουν στο ευρύτερο οικοσύστημα της γνώσης, εφόσον κατέχουν τεκμηριωμένο υλικό και υλοποιούν το πρωτόκολλο διάθεσης μεταδεδομένων OAI-PMH, μπορούν να το διαθέσουν εύκολα στο OpenArchives.gr και να αποκτήσουν ένα σημαντικό κανάλι προβολής και διάχυσης των συλλογών τους.

Επιπλέον, το OpenArchives.gr διαθέτει δύο νέους τρόπους διάχυσης και επανάχρησης του πλούσιου περιεχομένου που διαθέτετει, μέσω Web API, το οποίο επιτρέπει σε τρίτες εφαρμογές να αναζητήσουν και να προβάλλουν τεκμήρια που φιλοξενούνται στον πύλη, και ως Διασυνδεδεμένα Δεδομένα (Linked Data), συνεισφέροντας έτσι στον Παγκόσμιο Σημασιολογικό Ιστό.

Ο ΕΚΤ αναπτύσσει και λειτουργεί το OpenArchives.gr στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου, δηλαδή τη συσσώρευση, οργάνωση, τεκμηρίωση και διάχυση του ψηφιακού περιεχομένου της χώρας, σύμφωνα με διεθνή πρότυπα και τις σύγχρονες ανάγκες των χρηστών.

Η ενιαία διάθεση του έγκριτου ελληνικού ψηφιακού περιεχομένου πραγματοποιείται μέσα από δύο ανοικτές διαδικτυακές πύλες: την πύλη αναζήτησης επιστημονικού περιεχομένου OpenArchives.gr και την πύλη αναζήτησης πολιτιστικού περιεχομένου SearchCulture.gr. Με τον τρόπο αυτό, το ελληνικό ψηφιακό επιστημονικό και πολιτιστικό απόθεμα που παράγεται με δημόσια χρηματοδότηση, αναδεικνύεται και διατίθεται με σαφείς άδειες επανάχρησης, στους ερευνητές, την εκπαιδευτική κοινότητα και τους πολίτες, μέσω ενός δημόσιου ψηφιακού χώρου. 

www.ekt.gr, με πληροφορίες από Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης