Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) και το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουν την ίδρυση του πρώτου Ενεργειακού Κέντρου Ικανοτήτων (Energy Competence Center) στην Ελλάδα, ενός συνεργατικού σχηματισμού (cluster) για την υποστήριξη και την προώθηση της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας και της τεχνικής επάρκειας στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της Ενέργειας αλλά και της βιωσιμότητας – βασικούς πυλώνες της Ελληνικής οικονομίας.

Με σημερινή, 9/7/2021, απόφαση της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ), ανακοινώνεται η ένταξη Πράξης με τίτλο «Κέντρο Ικανοτήτων με θέμα την Ενέργεια». Το Κέντρο θα δημιουργηθεί ως εταιρεία τεχνοβλαστός με σκοπό την αξιοποίηση σχετικών ερευνητικών αποτελεσμάτων και τεχνογνωσίας που παρήχθησαν από Πανεπιστήμια ή άλλους Δημόσιους Οργανισμούς Παραγωγής Γνώσης στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Σε αυτό το πλαίσιο, θα αποτελέσει μια σύμπραξη φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η οποία θα έχει ως στόχο να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης ειδικευμένων υπηρεσιών καινοτομίας και μεταφοράς τεχνολογίας στην περιοχή της Ενέργειας και του περιβάλλοντος.

Συντονιστικό ρόλο για τη δημιουργία του Κέντρου Ικανοτήτων αναλαμβάνει εκ μέρους των συνεργαζόμενων φορέων το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)/ΕΛΚΕ. Στο Ενεργειακό Κέντρο συμμετέχουν επιπλέον 12 φορείς, σημαντικά ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας, ερευνητικοί φορείς καθώς και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε τομείς ενέργειας, περιβάλλοντος και οικονομίας, αναλυτικά: Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ), Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ, MOTOROIL EΛΛΑΣ Διυλιστήρια Κορίνθου, Μυτιληναίος, ΕΥΔΑΠ, ΟΑΣΑ, Δαναός Ειδικοί Σύμβουλοι, HYDRUS, Αναπτυξιακή Δήμου Τρικκαίων, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Τεχνική Προστασία Περιβάλλοντος.

Με βάση την μεσοπρόθεσμη στρατηγική του ΕΜΠ και του ΕΠΙΣΕΥ, οι κύριες δραστηριότητες του Κέντρου θα αφορούν:

• Στην από κοινού χρήση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειρογνωμοσύνης, τη δημιουργία δικτύων, τη διάδοση πληροφοριών και τη συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και άλλων οργανισμών/φορέων του Κέντρου Ικανοτήτων.
• Στην ενθάρρυνση της μεταφοράς τεχνολογικών λύσεων και καινοτομιών σε διαδικασίες παραγωγής ή/και για την παραγωγή/προσφορά προϊόντων/υπηρεσιών που προκύπτουν από την ανάπτυξη, υιοθέτηση και διάδοση νέων τεχνολογιών στις επιχειρήσεις, προκειμένου να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητά τους.
• Στην κατάρτιση στελεχών επιχειρήσεων για την απόκτηση σχετικών δεξιοτήτων
• Στην υλοποίηση καινοτόμων έργων έρευνας και ανάπτυξης υπηρεσιών/προϊόντων, ενέργειες για την προώθηση της καινοτομίας στην εγχώρια επιχειρηματικότητα, την από κοινού χρήση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειρογνωμοσύνης, τη μεταφορά τεχνολογικών λύσεων και καινοτομιών σε διαδικασίες παραγωγής, την υλοποίηση καινοτόμων έργων έρευνας και την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών.

Ειδικότερα, για τον τομέα των επιχειρήσεων και με στόχο τη συμβολή στον τεχνολογικό και ψηφιακό μετασχηματισμό τους, το Ενεργειακό Κέντρο θα θέσει προτεραιότητες που αφορούν στην ενθάρρυνση της μεταφοράς των τεχνολογικών λύσεων και καινοτομιών σε διαδικασίες παραγωγής, τον προσανατολισμό των επιχειρήσεων σε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, την αξιοποίηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων, την ανάπτυξη εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας και την περαιτέρω δικτύωσή τους. Επιπλέον, σημαντικός στόχος είναι και η κατάρτιση στελεχών επιχειρήσεων για την απόκτηση δεξιοτήτων στον κλάδο της βιομηχανίας με έμφαση στη βιομηχανία 4.0.

Πιο ειδικά, βασική μέριμνα του Ενεργειακού Κέντρου είναι η προώθηση της καινοτομίας στην εγχώρια επιχειρηματικότητα, η ανταλλαγή γνώσεων και εμπειρογνωμοσύνης, η δημιουργία δικτύων και η συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και άλλων οργανισμών με έμφαση στα ακόλουθα αντικείμενα. 

• Κεντρική Παραγωγή Ενέργειας στη Μεταλιγνιτική Εποχή : Υβριδοποίηση και τροποποίηση υφιστάμενων λιγνιτικών σταθμών για καύση βιομάζας και φυσικού αερίου, Ενσωμάτωση τεχνολογιών αντιρρύπανσης και δέσμευσης, αποθήκευσης και αξιοποίησης CO₂, Συμπαραγωγή και τριπαραγωγή θερμότητας, ηλεκτρισμού και ψύξης σε κεντρικούς θερμικούς σταθμούς.
• Έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας : Οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα και αειφορία έργων ΑΠΕ, Ηλιακή ενέργεια, Αιολική ενέργεια, Βιομάζα, Υδροηλεκτρική ενέργεια, Κυματική Ενέργεια.
• Αποκεντρωμένη παραγωγή και εξοικονόμηση ενέργειας
• Παραγωγή και Εξοικονόμηση Ενέργειας : Ανάκτηση απορριπτόμενης θερμότητας και τεχνολογίες συμπαραγωγής/τριπαραγωγής θερμότητας, ηλεκτρισμού και ψύξης στη βιομηχανία, κτίρια και κοινότητες μηδενικής-θετικής ενεργειακής κατανάλωσης (zero-positive energy buildings and districts).
• Αποθήκευση Ενέργειας : Χημική αποθήκευση ενέργειας, Ηλεκτρική αποθήκευση ενέργειας, Ηλεκτροχημική αποθήκευση ενέργειας, Μηχανική αποθήκευση ενέργειας, Αποθήκευση θερμότητας.
• Έξυπνες Πόλεις και κοινότητες, Βιώσιμη ανάπτυξη, Περιβάλλον : Ηλεκτροκίνηση, βιώσιμες μεταφορές, Βιώσιμη χρήση πόρων, Εξοικονόμηση υδάτινων πόρων, Επεξεργασία  λυμάτων, Εφαρμογές αφαλάτωσης με χρήση ΑΠΕ.
• Δίκτυα Μεταφοράς και Διανομής Ενέργειας : Δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, Δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, Δίκτυα μεταφοράς αερίων και υγρών καυσίμων -υγροποιημένου και μη φυσικού αερίου, υδρογόνου, SNG, βιοαέριο,  Συνδυασμός δικτύων μεταφοράς, Σταθμοί αποθήκευσης, Διασυνδεμένα ενεργειακά δίκτυα ηλεκτρισμού, αερίων και υγρών καυσίμων,θέρμανσης και ψύξης.

«Κανένας άλλος τομέας δεν είναι τόσο θεμελιώδης για την ανάπτυξη της χώρας και τόσο στενά συνδεδεμένος με την ευημερία των πολιτών και τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής όσο η ενέργεια ειδικά σε συνδυασμό και με το περιβάλλον. Τα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά κέντρα αποτελούν σήμερα τους βασικούς φορείς διεξαγωγής επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης καινοτομίας στον τομέα της ενέργειας στη χώρα. Ωστόσο, πέρα από την προαγωγή της επιστήμης και της αριστείας, στόχος μας στο πεδίο της ενέργειας οφείλει να είναι η εκμετάλλευση των διατιθέμενων ενεργειακών πόρων κατά βέλτιστο τρόπο, η συνεχής εξέλιξη της τεχνολογίας και η έμπρακτη προσφορά της στην εθνική βιώσιμη ανάπτυξη και οικονομία» αναφέρουν σε κοινή τους δήλωση ο Πρύτανης του ΕΜΠ Καθηγητής Ανδρέας Γ. Μπουντουβής, ο Διευθυντής του ΕΠΙΣΕΥ Καθηγητής Ιωάννης Βασιλείου και ο Αντιπρύτανης Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης του ΕΜΠ και Υπεύθυνος Συντονισμού του Κέντρου Καθηγητής Ιωάννης Κ. Χατζηγεωργίου.

Το Ενεργειακό Κέντρο Ικανοτήτων έρχεται να εμβαθύνει τη διασύνδεση της πανεπιστημιακής έρευνας με την επιχειρηματικότητα και να απαντήσει σε μια ουσιαστική ανάγκη για υλοποίηση σημαντικών έργων και επενδύσεων σε ερευνητικές υποδομές μεγάλης κλίμακας με γνώμονα ένα ενεργειακό και περιβαλλοντικό προγραμματισμό που μπορεί να κοιτάξει μακριά, να δημιουργήσει νέες προοπτικές ανάπτυξης και να απαντήσει αποτελεσματικά στις περιβαλλοντικές προκλήσεις της εποχής μας.

Η ίδρυση και σύσταση του Ενεργειακού Κέντρου Ικανοτήτων εγκρίθηκε πρόσφατα από τη ΓΓΕΚ στο πλαίσιο της δράσης ‘Κέντρα Ικανοτήτων’ (ΚΙ) με στόχο την ενίσχυση ολοκληρωμένων σχεδίων για τη δημιουργία και λειτουργία Κέντρων Ικανοτήτων στη χώρα. Η προκήρυξη συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΣΠΑ 2014-2020).