Αν είσαι ο άνθρωπος που γοητεύεται από τη Γη, έναν πλανήτη 4,5 δισεκατομμυρίων ετών, από τα πετρώματα, τα ορυκτά, από τα φυσικά αποθέματα υδρογονανθράκων, άνθρακα, μεταλλευμάτων αλλά και νερού, από τον τρόπο που δημιουργήθηκαν ηφαίστεια, σπήλαια και βουνά, τότε η Γεωλογία είναι ο τομέας σου. Παρότι πολλοί θεωρούν ότι ως επιστήμη είναι σχετικά καινούργια, η αλήθεια είναι ο «γεωλόγοι» υπήρχαν από την αρχαιότητα, όπως φαίνεται στα έργα του Αριστοτέλη, του Θεόφραστου, του Στράβωνα, του Πλίνιου, κ.ά. Απλώς οι σύγχρονες γεωλογικές έννοιες και απεικονίσεις έχουν σχηματιστεί πιο ολοκληρωμένα τις τελευταίες δεκαετίες. Ένα κομβικό σημείο για την επιστήμη της Γεωλογίας ήταν η διατύπωση της θεωρίας των Λιθοσφαιρικών Πλακών, και άλλων αντίστοιχων θεωριών που έφεραν επανάσταση στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον ζωντανό αυτό οργανισμό που λέμε «Γη».

Αλλά αφού η Γεωλογία μελετά τη Γη, τι διαφορά έχει με τη Γεωγραφία; Είναι απλό. Η Γεωλογία μελετά τη Γη ως βιογεωδυναμικό σύστημα συνεχώς εξελισσόμενο, ενώ η Γεωγραφία μελετά κυρίως το τοπογραφικό σύστημα της Γης. Η Γεωλογία μελετά τα δομικά και φυσικά συστατικά της, στερεά και υγρά, ενώ η Γεωγραφία εστιάζει περισσότερο στη σχέση χώρου και μορφολογίας. 

Τι σχέση έχει η Γεωλογία με άλλες Θετικές Επιστήμες; Η αλήθεια είναι ότι αλληλεπιδρά με πολλές ακόμα επιστήμες (γιατί βασίζεται στα πειράματα κ.λπ.), αλλά παράλληλα είναι και αυτόνομη, καθώς εκτός από τα εργαστηριακά πειράματα απαιτείται και η εφαρμογή άλλων μεθόδων έρευνας.

Σε μια από πανεπιστημιακές σχολές/τμήματα Γεωλογίας θα μυηθείς σε πολύπλοκες γεωλογικές διεργασίες και δομές όπως η ορογένεση, οι διαδικασίες αποσάθρωσης/διάβρω¬σης, οι ιζηματογενείς διεργασίες, οι σεισμοί, τα ηφαίστεια, η παραμόρφωση του φλοιού και η αλληλεπίδραση κλίματος-ορο¬γένεσης. Θα διαπιστώσεις ότι τα Μαθηματικά, η Φυσική, η Χημεία, η Βιολογία αλλά και η Πληροφορική συνετέλεσαν στην ανάπτυξη των κλάδων των γεωεπιστημών, στην ακριβή μέτρηση μεγεθών και στην ποσοτική μελέτη των γεωλογικών διεργασιών, και θα έρθεις κοντά σε τομείς όπως η Ορυκτολογία, η Πετρολογία, η Παλαιοντολογία, η Σεισμολογία, η Τεκτονική, η Γεωλογική Ωκεανογραφία, η Κοιτασματολογία καθώς και η Γεωφυσική ως πεδίο «ένωσης» μεταξύ Φυσικής και Γεωλογίας.  

Ένα μοναδικό χαρακτηριστικό της Γεωλογίας είναι ότι δεν είναι μια τόσο μια επιστήμη «γραφείου», ούτε καν «εργαστηρίου». Πράγμα που σημαίνει ότι χωρίς να βγεις ως επιστήμονας έξω, χωρίς να μελετήσεις με τα ίδια σου τα χέρια και θεμελιώδη εργαλεία τη γη και τα συστατικά της, δεν μπορείς να εξάγεις ούτε να επαληθεύσεις συμπεράσματα. Η τεχνολογία έχει δώσει και συνεχίζει να προσφέρει πολλά στη Γεωλογία, παρ’ όλα αυτά ο/η Γεωλόγος εξακολουθεί να είναι ο επιστήμονας που αντλεί τα πρωτογενή του δεδομένα από την εργασία υπαίθρου. Το να πεζοπορείς και να βλέπεις μοναδικές γωνιές της Γης αποτελεί πρωταρχικό και κεφαλαιώδες κομμάτι της μελέτης. Κάθε μοντέλο που θα αναπτύσσεις, κάθε στοιχείο που θα λαμβάνεις από την ανάλυση μιας δορυφορικής εικόνας, μια στατι¬στική μελέτη, ένα μηχανικό ή αριθμητικό προσομοίωμα οφεί¬λουν να επαληθεύονται, από απλά διαχρονικά εργαλεία: το γεωλογικό σφυρί, την πυξίδα, τον μεγεθυντικό φακό και τον γεωλογικό χάρτη. 

Η Γεωλογία είναι η επιστήμη των απαντήσεων. Των απαντήσεων σχετικά με τον τρόπο που εξελίχθηκε η Γη και κατάφερε να συντηρήσει όλες αυτές τις αναρίθμητες μορφές ζωής. Η ιστορία και η εξέλιξη της ζωής, η δημιουργία και η εξέλιξη των ηπείρων και των ωκεανών, η ιστορία του κλίματός μας, προέρχονται από τη μελέτη του γεωλογικού ιστορικού. Η γεωλογία περιλαμβάνει τη μελέτη της ζωής των απολιθωμάτων, καθώς επίσης και τις αλλαγές που συνέβησαν στη Γη ανά τους αιώνες, αλλαγές που περιλαμβάνουν: τις μετακινήσεις των ηπείρων, τη διαμόρφωση και επαναδιευθέτηση των ωκεανών, την ανάπτυξη των οροσειρών, τη διάβρωση και την αναδιανομή των ιζημάτων, τις αλλαγές στην επιφάνειά της και τις αλλαγές στο κλίμα με το πέρασμα του χρόνου.

Η Γεωλογία είναι επίσης μια επιστήμη που κάνει όποιον καταπιαστεί με αυτή, να σκέφτεται σε πολλές διαφορετικές κλίμακες μεγεθών. Πρέπει να καταλάβει κανείς την εξέλιξη μιας ηπείρου; Αυτό περιλαμβάνεται στη Γεωλογία. Πρέπει να μελετήσει το πώς τα ισότοπα ενός στοιχείου γίνονται κρύσταλλος κατά το σχηματισμό του; Ανήκει κι αυτό στη Γεωλογία. Από το πιο απειροελάχιστο έως το πιο μεγάλο, εμπίπτουν στη σφαίρα μελέτης της επιστήμης αυτής. 
 
Για τη σημερινή πρακτική αξία της, σκέψου ότι κάθε κατασκευαστικό εγχείρημα που αναλαμβάνουμε, είτε πρόκειται για την προετοιμασία ενός οικοπέδου για το χτίσιμο ενός σπιτιού ή άλλου κτιρίου, για έναν δρόμο, μια γέφυρα, ή ένα φράγμα, απαιτεί μια λεπτομερή γεωλογική μελέτη ώστε να καθορίσουμε τον βαθμό της σταθερότητας του εδάφους, την ικανότητα αποστράγγισής του, τη μόλυνσή του από την προηγούμενη χρήση του, το κατά πόσον είναι ευάλωτο σε διάφορους γεωλογικούς κινδύνους, όπως πλημμύρες, σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις, κατολισθήσεις, τη συστολή και διαστολή του εδάφους και τον ερπυσμό του.

Τέλος, η Γεωλογία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με θέματα Ενέργειας. Απαντά στο πού μπορούμε να ψάξουμε να βρούμε την ενέργεια που χρειάζεται μια κοινωνία. Στο πώς μεταχειριζόμαστε τα επικίνδυνα υλικά που παράγονται ως υποπροϊόντα της τεχνολογίας. Στο πώς παρέχουμε βασικούς φυσικούς πόρους (όπως το καθαρό νερό και τον αέρα) στους ανθρώπους ενώ ταυτόχρονα προστατεύουμε αυτούς τους πόρους. Στο τι συμβαίνει στο κλίμα μας, και τι μπορούμε να κάνουμε σε σχέση με αυτό, κάνοντας πιο βιώσιμες επιλογές.

«Ο πολιτισμός υπάρχει κατόπιν συναίνεσης της Γεωλογίας, και υπόκειται σε αλλαγές χωρίς προειδοποίηση». Η ρήση αυτή ανήκει στον βραβευμένο με βραβείο Πούλιτζερ Will Durant, έναν από τους πιο μεγάλους σύγχρονους ιστορικούς και στοχαστές, υπενθυμίζοντάς μας ότι 

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να σπουδάσει κάποιος Γεωλογία 

Επαφή με τη γη και τη φύση: Η Γεωλογική μελέτη γίνεται κυρίως εκεί έξω. Οι γεωλόγοι είναι άνθρωποι που βρίσκονται αρκετά στην ύπαιθρο κι έτσι ένα μέρος της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης συνίσταται σε αποστολές σε εξωτερικούς χώρους και σε διαφορετικά πεδία έρευνας. 

Γνώσεις σε διαφορετικούς τομείς: Στο πανεπιστημιακό επίπεδο αλλά και στην επαγγελματική πρακτική, η Γεωλογία συχνά έχει επαφή με τομείς γνώσεις όπως η Μηχανική, τα Μαθηματικά, η Φυσική, η Χημεία, η Ιστορία, η Αρχαιολογία, η Πληροφορική και οι ψηφιακές δεξιότητες, η Έρευνα, τα Χρηματοοικονομικά κ.ά. 

Η σχέση της με κρίσιμα σημερινά ζητήματα: Χωρίς τη Γεωλογία, πολλά από τα ζητήματα που μας απασχολούν σήμερα δεν θα μπορούσαν να λυθούν. Η ικανότητά μας να κατασκευάζουμε το οτιδήποτε (από μια μικρή μπαταρία έως ένα κινητό τηλέφωνο, και από μια ανεμογεννήτρια έως έναν ουρανοξύστη) εξαρτάται από τα υλικά που λαμβάνουμε από τη γη, από ένα τεράστιο φάσμα ορυκτών και στοιχείων που βρίσκουμε στον φλοιό της. Επίσης η Γεωλογία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στο να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε φυσικές καταστροφές, να περιορίσουμε τις επιπτώσεις από σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις, κατολισθήσεις και τσουνάμι. Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν γεωλογικά δεδομένα και να μας μεταδίδουν τις απαραίτητες γνώσεις για να αποτρέψουμε απώλειες ζωών και περιουσιών. Επίσης είναι η επιστήμη των πιο πολύτιμων ορυκτών πόρων όπως είναι τα μέταλλα, ο άνθρακας και το πετρέλαιο που αποτελούν ζωτικής σημασίας στοιχεία για την ανθρωπότητα. Τέλος είναι αλληλένδετη με θέματα βιωσιμότητας και διαχείρισης της κλιματικής κρίσης, βάζοντας τις βάσεις για ένα ίσως πιο αισιόδοξο μέλλον.

 Αν και υπάρχουν προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης για Γεωλόγους στην Ελλάδα, κυρίως λόγω της πλούσιας γεωμορφολογίας της, αυτές δεν είναι τόσο υψηλές όσο σε άλλους κλάδους θετικών επιστημών.

Επίσης το επάγγελμα του/της Γεωλόγου, όπως είδαμε, έχει αρκετή δουλειά στο πεδίο, έχει εργασία υπαίθρου, πράγμα που σημαίνει ότι ο γεωλόγος μπορεί να βρίσκεται σε βραχώδη μέρη, σε σπήλαια, σε σημεία εξόρυξης ορυκτών και πετρελαίου, σε δυσμενείς μερικές φορές καιρικές συνθήκες ή χωρίς συγκεκριμένο ωράριο εργασίας.

• Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) 
• Τμήμα Γεωλογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)     
• Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών

Οι γεωεπιστήμονες μπορεί να βρεθούν να παίρνουν δείγματα στον πυθμένα του ωκεανού ή να εξετάζουν είδη πετρωμάτων από τη Σελήνη ή τον Άρη. Αλλά η δουλειά των περισσότερων γεωπεπιστημόνων είναι πιο «προσγειωμένη». Εργάζονται ως ερευνητές/τριες για νέους ορυκτούς πόρους, ως σύμβουλοι στον κλάδο των μηχανικών και σε περιβαλλοντικά προβλήματα, ως καθηγητές/τριες, συγγραφείς επιστημονικών συγγραμμάτων και άρθρων, και επιμελητές/τριες μουσείων καθώς και σε πολλές άλλες θέσεις. 

Για κάποια επαγγελματικά πεδία οι μεταπτυχιακές και/ή διδακτορικές σπουδές θεωρούνται απαραίτητες για τους αποφοίτους. 

Τα επαγγελματικά δικαιώματα των Γεωλόγων έχουν κατοχυρωθεί με το Προεδρικό Διάταγμα 344/2000 (Αρ Φύλλου 297), Κεφάλαιο Ε΄ (ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ - ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΓΕΩΛΟΓΩΝ).

Να σημειωθεί ότι ένας/μία γεωλόγος θα πρέπει να επιλέξει αν θα εργαστεί ως μελετητής/τρια ή ως εργολήπτης/τρια καθώς δεν μπορεί να εξασκεί ταυτόχρονα και τις δύο ιδιότητες. 

Ακολουθεί μια ενδεικτική περιγραφή της σταδιοδρομίας που μπορεί κανείς να ακολουθήσει με ένα πτυχίο Γεωλογίας: 

Σε φορείς και ιδρύματα 

Ένας/μία απόφοιτος/η Γεωλογίας μπορεί να εργαστεί σε διάφορους φορείς και ιδρύματα του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Ενδεικτικά στο μερικά από αυτά είναι το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, στο Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, στο Εθνικό Αστεροσκοπείο, στον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφικών και Αλιευτικών Ερευνών, στη ΔΕΗ, σε νομαρχίες, στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, στο ΥΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. και  στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» στο Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών.  

Σε επιχειρήσεις και ως αυτοαπασχολούμενος 

Ένας/μία γεωλόγος μπορεί επίσης να εργαστεί σε πολεοδομικά γραφεία, μεταλλευτικές ή λατομικές επιχειρήσεις, εταιρείες τσιμέντων, εταιρείες τεχνικών έργων και γεωλογικών ερευνών, μελετητικές και κατασκευαστικές εταιρείες. Μία ακόμα προοπτική είναι εργαστεί και ως ελεύθερος επαγγελματίας αναλαμβάνοντας μελέτες και γεωτεχνικά έργα. 

Στην εκπαίδευση

Για μια σταδιοδρομία στην εκπαίδευση, οι πτυχιούχοι Γεωλογίας  μπορούν να ενταχθούν στην εκπαίδευση μετά από τη συμμετοχή σε σχετικό διαγωνισμό ΑΣΕΠ (με μόρια ή με γραπτές εξετάσεις).

 Οι εν λόγω απόφοιτοι ανήκουν στον Κλάδο ΠΕ04 Φυσικών Επιστημών στην ειδικότητα ΠΕ04.05 Γεωλόγων.  

Ως εργολήπτης/τρια

Ένας/μία γεωλόγος μπορεί να εργαστεί σε εργοληπτικές εταιρείες.

Η απασχόληση ενός/μιας γεωλόγου είναι υποχρεωτική σε τεχνικά έργα (κτιριακά, συγκοινωνιακά, λιμενικά και υδραυλικά, έργα αποκατάστασης περιβάλλοντος Ε' Τάξης και άνω). Αντικείμενο του/της γεωλόγου είναι η παρακολούθηση εκτέλεσης των έργων σε σχέση με τη συμπεριφορά του υπεδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα, η τήρηση των προδιαγραφών, η εφαρμογή της γεωλογικής ή γεωτεχνικής μελέτης και η σύνταξη γεωλογικής έκθεσης κατά την πορεία εκτέλεσης των έργων.

Ειδικότερα απαιτείται απασχόληση ενός/μιας τουλάχιστον γεωλόγου ανά θέση εκσκαφής (για θεμελίωση, διαμόρφωση τεχνητών πρανών, τοποθέτηση αγωγού), ανά μέτωπο διάνοιξης σήραγγας, ανά θέση διάτρησης (για εκτέλεση τσιμεντενέσεων, τοποθέτηση εκρηκτικών, ακύρωσης, διάθεση λυμάτων). Για να γίνει ένας/μια γεωλόγος εργολήπτης/τρια θα πρέπει να περάσουν 3 χρόνια από τη λήψη του πτυχίου του. 

Σε περιβαλλοντικές οργανώσεις

Μια επιλογή καριέρας είναι η επαγγελματική ενασχόληση σε κάποια περιβαλλοντική οργάνωση, όπως για παράδειγμα η Greenpeace ή η WWF, οι οποίες μάχονται για την προστασία του περιβάλλοντος σε καθημερινό επίπεδο.  

Στην έρευνα 

Μία καριέρα ενός/μιας αποφοίτου Γεωλογίας είναι και στην έρευνα.

Για παράδειγμα, γεωφυσικές και γεωχημικές έρευνες συνεισφέρουν σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, σε εδαφοτεχνικές-γεωτεχνικές μελέτες σημαντικών έργων όπως διάνοιξη σηράγγων και μεγάλων οδικών αξόνων, στην οδοποιία, στην κατασκευή φραγμάτων, σε αρχαιομετρικές έρευνες όπως, ραδιοχρονολογήσεις και έρευνες της υπεδαφικής δομής. 

Επιμέλεια κειμένου: Δημήτρης Φαλλιέρος