Εκεί που κάποιοι προτιμούν να ενημερώνονται για τέχνη, για σινεμά, για αυτοκίνητα ή κάτι άλλο, εσύ μπορεί να διαβάζεις τα οικονομικά sites ή ένθετα των εφημερίδων. Ψάχνεσαι για θέματα συναλλαγών, σου αρέσουν οι αριθμοί, μέσα στην χρηματοπιστωτική κρίση ήξερες να εξηγήσεις στους φίλους και τις φίλες σου τις αιτίες και τα στατιστικά. Υπολογίζεις καλά τα δικά σου έσοδα και έξοδα, και ενδιαφέρεσαι για το πού πάει οικονομικά αυτός ο κόσμος. Θες να ξέρεις τι ισχύει για την ελληνική αγορά αλλά και τις διεθνείς αγορές. Δεν σε αποθαρρύνουν τα λογιστικά πρότυπα. Θες να αποκτήσεις γνώσεις φορολογίας και κοστολόγησης. Θες να γνωρίζεις θέματα προϋπολογισμών. Σε ενδιαφέρουν όροι που μπορεί να δυσκολεύουν άλλους όπως η μερισματική πολιτική, η κεφαλαιακή διάρθρωση, η διαχείριση κινδύνου, οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές.
Αν ισχύουν κάποια από τα παραπάνω, φαίνεται ότι το να επιλέξεις σπουδές στα τμήματα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, είναι η πιο λογι(στι)κή λύση. Μια λύση που θα ικανοποιήσει την κλίση σου. Και παρότι μερικοί νομίζουν ότι οι σπουδές αυτές είναι αμιγώς θετικές, υπάρχουν πολλοί μελλοντικοί συνάδελφοί σου που υπογραμμίζουν κάτι πολύ σωστό: η λογιστική και τα χρηματοοικονομικά είναι και κοινωνικές επιστήμες. Με την έννοια ότι έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ευημερία των ανθρώπων και επιδρούν ουσιαστικά στο μέλλον του κοινωνικού συνόλου.
Δεν είναι τυχαίο μάλιστα που το αντικείμενο αυτό σχετίζεται με τις σύγχρονες αξίες του ESG (Environmental, Social and Governance), δηλαδή τις πρακτικές των επιχειρήσεων που σχετίζονται με την ορθότερη διαχείριση του περιβάλλοντος, του κοινωνικού συνόλου αλλά και της εταιρικής διακυβέρνησης. Γι’ αυτό άλλωστε οι δείκτες ESG, για τους οποίους μπορεί να έχεις ακούσει, είναι καθοριστικοί για το χρηματιστηριακό και επενδυτικό προφίλ μιας εταιρείας.
Το άλλο που είναι πιθανόν να σε εξιτάρει με τις σπουδές αυτού του πεδίου είναι η σύγχρονη εξέλιξή τους. Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το παρόν και το μέλλον των χρηματοοικονομικών: συναντάμε όρους όπως ο ψηφιακός θρυμματισμός (digital fragmentation), οι διακριτικές μάρκες πραγματικών περιουσιακών στοιχείων (tokenization of real world assets), η τεχνολογία του κατανεμημένου καθολικού (distributed ledger technology – DLT), τα κρυπτονομίσματα, το blockchain, κ.ά. Παράλληλα βρίσκεται σε ανάπτυξη ένα οικοσύστημα από επιχειρήσεις FinTech (από τους όρους Financial και Technology), οι οποίες ανατρέπουν τα συμβατικά μοντέλα χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, χρησιμοποιώντας ως βασικό εργαλείο την τεχνολογική εξέλιξη.
«Οι λογιστές είναι οι καουμπόηδες της πληροφορίας» είχε πει ο συγγραφέας David Foster Wallas, δείχνοντας τη σημασία της πληροφορίας στη σημερινή… Άγρια Δύση και την ικανότητα των λογιστών να τη χειρίζονται και να τη δαμάζουν.
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να σπουδάσει κάποιος στον κλάδο της Λογιστικής και των Χρηματοοικονομικών:
- Είναι ένας κλάδος που πάντα έχει ζήτηση. Όσο ο κόσμος έχει ως κινητήριο μοχλό το χρήμα, οι λογιστές και οι οικονονομολόγοι θα είναι απαραίτητοι. Και όσο οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και σημείων της υφηλίου, διέπονται από κανόνες, τόσο οι επαγγελματίες του κλάδου αυτού δεν θα είναι δυνατόν να εκλείψουν.
- Μπορείς να δουλέψεις κυριολεκτικά σε οποιονδήποτε τομέα και σε οποιαδήποτε βιομηχανία. Από δημόσιο μέχρι ιδιωτικό τομέα, και από εταιρείες πολιτισμού, μέχρι χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι επιλογές σου είναι ανεξάντλητες.
- Σου ανοίγει δρόμο για εξέλιξη. Οι άνθρωποι με οικονομικές γνώσεις είναι πιο πιθανό να καταλάβουν ηγετικές θέσεις, να ασχοληθούν με το επιχειρείν και να επιτύχουν στον επιχειρηματικό κόσμο.
- Σου δίνει προβάδισμα δεξιοτήτων. Ο οικονομικός αλφαβητισμός ή αλλιώς οικονομικός γραμματισμός (financial literacy στα αγγλικά), δηλαδή η ικανότητά ενός ανθρώπου να καταλαβαίνει οικονομικές έννοιες και να χειρίζεται οικονομικές καταστάσεις με άνεση, είναι από τις βασικότερες δεξιότητες της σημερινής εποχής.
Όσο κι αν έχει θετικές προκλήσεις το επάγγελμα, όσο κι αν ανοίγουν συνεχώς νέες θέσεις εργασίας, πρέπει να γνωρίζεις και τις δυσκολίες του για να αποφασίσεις συνειδητά.
Δυσκολίες όπως:
- Ο όγκος εργασίας που φαίνεται να αυξάνεται τα τελευταία χρόνια στους λογιστές-φοροτεχνικούς, λόγω του σύνθετου οικονομικού περιβάλλοντος.
- Η μεγάλη ευθύνη του να χειρίζεσαι τα οικονομικά στοιχεία όχι μόνο ενός ιδιώτη αλλά και ολόκληρων οργανισμών, τραπεζών ή και Δημόσιων Φορέων.
- Οι τεχνολογικοί κίνδυνοι. Το επάγγελμα του λογιστή είναι από τους βασικούς στόχους κυβερνοεπιθέσεων (hacking) οπότε πρέπει να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός/η και να προφυλάσσεις τα οικονομικά στοιχεία που έχεις στη διάθεσή σου. Επίσης, σύμφωνα με μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια οι λογιστές είναι από τα επαγγέλματα που κινδυνεύουν περισσότερο από τις νέες δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης.
Ελλάδα
- Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ο.Π.Α.)
- Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, Παν. Πειραιά
- Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Παν. Δυτικής Αττικής
- Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Παν. Μακεδονίας
- Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Παν. Δυτικής Μακεδονίας
- Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Παν. Πελοποννήσου
- Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Παν. Θεσσαλίας
- Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Παν. Ιωαννίνων
- Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος (ΔΙ.ΠΑ.Ε.)
- Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ)
Κύπρος
- Tμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Πανεπιστήμιο Κύπρου
- Τμήμα Λογιστικής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
- Τμήμα Διοίκηση Επιχειρήσεων: Χρηματοοικονομικά, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
- Τμήμα Λογιστικής, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Καταρχάς όλοι οι πτυχιούχοι των ανώτατων οικονομικών σχολών, δηλαδή:
- του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας
- του Πανεπιστημίου Πειραιά
- του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών
- των Οικονομικών Τμημάτων των Πανεπιστημίων της Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πάτρας, Αιγαίου και Κρήτης
- του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
είναι υποχρεωμένοι να εγγραφούν στο Οικονομικό Επιμελητήριο.
Όσον αφορά τις πιθανές κατευθύνσεις σταδιοδρομίας, μπορείς να επιλέξεις ανάμεσα σε:
- Λογιστική
- Φορολογία
- Ελεγκτικός κλάδος
- Επενδύσεις
- Διοίκησης
- Χρηματοοικονομικά
- Τραπεζικός τομέας
- Δημόσιος Τομέας
…χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορείς να μεταπηδήσεις από τον έναν τομέα στον άλλο, ανάλογα με την περαιτέρω κατάρτισή σου και τα ενδιαφέροντά σου.
Αν θες να δεις μαζί μας -λίγο πιο αναλυτικά- μερικά δημοφιλή επαγγέλματα που εμπίπτουν στον κλάδο, είναι τα παρακάτω:
- Λογιστής: είναι ο άνθρωπος που είτε ως μισθωτός είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας, αναλαμβάνει να διαχειριστεί οικονομικά στοιχεία, να τηρεί και να ενημερώνει λογιστικά βιβλία, να χειρίζεται παραστατικά και καρτέλες πελατών/προμηθευτών κ.λπ.
- Φοροτεχνικός: έχει ειδίκευση σε θέματα φορολογίας, φορολογικών δηλώσεων και συμμόρφωσης με τις φορολογικές υποχρεώσεις και τα δικαιώματα.
- Τραπεζικός υπάλληλος/στέλεχος: είναι ο άνθρωπος που ασχολείται επαγγελματικά με τα τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες, όπως καταθέσεις, αναλήψεις, δάνεια, πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες, mobile banking & e-banking κ.ά, αλλά γνωρίζει και τα ζητήματα συμμόρφωσης προς τις αρμόδιες αρχές όπως η Τράπεζα Ελλάδος, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
- Σύμβουλος ιδιωτικής τραπεζικής (Private banking): είναι ο άνθρωπος που ασχολείται με τα πιο μεγάλα τραπεζικά χαρτοφυλάκια, δηλαδή με όσους έχουν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία, προσφέροντας στους πελάτες πιο εξειδικευμένες και στοχευμένες συμβουλές.
- Στέλεχος οικονομικού τμήματος: μπορεί να δουλεύει στο οικονομικό τμήμα οποιασδήποτε επιχείρησης. Ανάμεσα στις αρμοδιότητές του είναι οι διαχείριση των κεφαλαίων της εταιρείας, οι τυχόν επενδύσεις, οι πληρωμές, η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της εταιρείας και κάθε άλλου ενδιαφερόμενου μέρους (stakeholders).
- Χρηματοοικοινομικός αναλυτής: είναι ο άνθρωπος που αναλύει απαραίτητα στοιχεία για την πορείας της οικονομίας, των αγορών και των επιχειρήσεων, βοηθώντας ώστε να ληφθούν σωστές χρηματοοικονομικές αποφάσεις. Συνήθης εργοδότης είναι κάθε οργανισμός που εμπλέκεται στο χρηματοοικονομικό σύστημα, ή που έχει πελάτες-επενδυτές, όπως οργανισμοί διαχείρισης επενδυτικών χαρτοφυλακίων (ΑΕΕΧ), διαχειρίσεως αμοιβαίων κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ) κ.λπ.
- Στέλεχος χρηματοδοτήσεων: είναι ο άνθρωπος που διαχειρίζεται τους όρους των δανείων σε ιδιώτες, αλλά και σε μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, ή ακόμα και σε κοινοπρακτικό επίπεδο για μεγάλα έργα υποδομής. Συνήθεις εργοδότες είναι τράπεζες, εταιρείες leasing και factoring, καθώς και άλλες εταιρείες στην κατηγορία του Fintech.
Μερικές ακόμα ειδικότητες που μπορεί να σε ενδιαφέρουν είναι οι: Διαπραγματευτής περιουσιακών στοιχείων (Trader), Διαχειριστής επενδυτικών χαρτοφυλακίων (Portofolio Manager), Διαχειριστής κινδύνων (Risk Manager), κ.ά.
- Στέλεχος σε εταιρεία παροχής ελεγκτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών: Πιθανόν να τις έχεις ακούσει αυτές τις εταιρείες. Οι μεγαλύτερες από αυτές ονομάζονται στην «πιάτσα» και ως Big 4 και είναι η Deloitte, PwC, EY και KPMG, ενώ σε άλλες λίστες προστίθεται και η Grant Thornton κ.ά. Οι εταιρείες αυτές παρέχουν συμβουλές επί οικονομικών, επιχειρησιακών (εταιρική στρατηγική, αναδιαρθρώσεις, συγχωνεύσεις και εξαγορές), αναπτυξιακών, χρηματοπιστωτικών, φοροτεχνικών και εμπορικών θεμάτων σε ιδιωτικές και δημόσιες εταιρείες και τράπεζες, καθώς και σε κυβερνήσεις.
- Ορκωτός ελεγκτής-λογιστής. Σε συνέχεια του παραπάνω επαγγέλματος να προσθέσουμε και τον ορκωτό ελεγκτή-λογιστή που έχει ειδική βαρύτητα: είναι ο επαγγελματίας που μεσολαβεί μεταξύ των εταιρειών και των μετόχων, των τραπεζών και όλων των ενδιαφερόμενων μερών (stakeholders) για να πιστοποιήσει την ορθότητα των χρηματοοικονομικών στοιχείων μιας εταιρείας και να εντοπίσει τυχόν λάθη και ανακρίβειες, ελέγχοντας τα λογιστικά βιβλία και τις καταστάσεις, και διασφαλίζοντας ότι αυτά συμβαδίζουν με την ισχύουσα νομοθεσία και τις λογιστικές αρχές.
*Για την άσκηση του επαγγέλματος αυτού απαιτούνται γνώσεις ανώτατου επιπέδου λογιστικής, ελεγκτικής και φοροτεχνικών θεμάτων με περαιτέρω εξειδίκευση και επιτυχία σε γραπτές εξετάσεις που διεξάγονται ανά εξάμηνο από το Σ.Ο.Ε.Λ. (Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών) με σκοπό την απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος.