Ως μουσική ορίζεται η τέχνη που βασίζεται στην οργάνωση των ήχων με σκοπό την σύνθεση, την εκτέλεση και ακρόαση/λήψη ενός μουσικού έργου. Η μουσική πήρε το όνομα της από τις εννέα μούσες, δηλαδή περιλάμβανε το σύνολο των τεχνών που είχαν υπό την προστασία τους. Η μουσική περιλάμβανε την ποίηση, το μέλος και τον χορό που αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα στο θέατρο. Με άλλα λόγια ήταν συνυφασμένη με την ανάγκη του ανθρώπου να εκφράζει τα συναισθήματά του και τους προβληματισμούς του. Η εξέλιξη της είναι παράλληλη με αυτή της γλώσσας.
Τη στενή σχέση του ανθρώπου με τη μουσική έχουν εξυμνήσει μεγαλοφυΐες του πνεύματος. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η μουσική συνοδεύει ποικίλες δραστηριότητες του ανθρώπου τόσο στη χαρά όσο και στη λύπη: μοιρολόγια, θρησκευτικοί ύμνοι, χοροί, τραγούδια φυσιολατρικού περιεχομένου, νανουρίσματα, εμβατήρια, πολιτικά τραγούδια, τραγούδια του γλεντιού.
Αρκετοί μουσικοί μπορεί να είναι αυτοδίδακτοι, όμως για όσους έχουν ήδη μουσικές γνώσεις, ταλέντο και αγάπη για τη μουσική, οι Μουσικές Σπουδές είναι μία καλή επιλογή μετά το Λύκειο. Οι Μουσικές Σπουδές πάντως δεν αφορούν μόνο την πρακτική πλευρά της μουσικής, αλλά και τη θεωρητική με τη έρευνα πάνω στην ιστορία της μουσικής και τη μουσικολογία.
Αυτό που πρέπει να γνωρίζει ένας/μία σπουδαστής/στρια είναι ότι μπορεί να κάνει μια λαμπρή καριέρα με αρκετή φήμη και χρήμα όμως για τους περισσότερους η ζήτηση εργασίας και οι αποδοχές δεν είναι πάντα ικανοποιητικές, αφού η πλειονότητα αμείβονται με ημερομίσθιο.
Γενικότερα τα προγράμματα σπουδών είναι πολυδιάστατα με επιστημονικό, θεωρητικό και φιλοσοφικό υπόβαθρο, και με αναφορές σε πολλές συναφείς επιστήμες. Η πολύπλευρη επιστημονική προσέγγιση στη μουσική βοηθά τους/τις φοιτητές/τριες να αποκτήσουν γνώσεις, δεξιότητες, εμπειρίες και κριτική σκέψη που τους καθιστά πολύτιμους στην κοινωνία, ώστε να μπορούν να απασχοληθούν επιστημονικά και επαγγελματικά σε διάφορους κλάδους.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι πλέον οι μουσικοί πρέπει να έχουν σχέση με τις τεχνολογικές εξελίξεις, καθώς η τεχνολογία μπαίνει ολοένα και περισσότερο στον κλάδο της μουσικής. Οι διαρκώς μεταβαλλόμενες ευκαιρίες που δημιουργεί η τεχνολογία διαμορφώνει νέους τρόπους κατανάλωσης της μουσικής, καινοτόμα προϊόντα, νέες μεθόδους διδασκαλίας, και επέκτασης των χρήσεων της μουσικής, που μεταφράζονται σε διαφορετικές επιλογές καριέρας.
«Η μουσική ξεπλύνει από την ψυχή τη σκόνη της καθημερινότητας». Αυτή η φράση ανήκει στον Γερμανό συγγραφέα Berthold Auerbach κι αποτυπώνει μόνο μία πτυχή της σημασίας της μουσικής στην ανθρωπότητα.
Τρεις ακόμα λόγοι για να ασχοληθεί κάποιος με τις Μουσικές Σπουδές:
Ποικίλα ερεθίσματα: Η ενασχόληση με τη μουσική γεμίζει τον άνθρωπο με ποικίλα ερεθίσματα. Βάζει τον φοιτητή στη διαδικασία να μην περιοριστεί μόνο στις νότες αλλά και στην ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτές. Μαθαίνοντας τη μουσική του κόσμου, είναι σαν να ταξιδεύεις στον κόσμο.
Ψυχική ανάταση: Οι ευεργετικές ιδιότητες της μουσικής στην ψυχολογία του ανθρώπου είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Η ενασχόληση λοιπόν με τη μουσική είναι όφελος για τον άνθρωπο. Όπως έχει πει άλλωστε και ο λαϊκός μουσικοσυνθέτης, Γιάννης Παπαϊωάννου: «Δεν ξέρω αν τα περισσότερα τραγούδια γράφονται, όπως λένε, σε δύσκολες στιγμές. Θέλω να πιστεύω, πάντως, πως ονειρεύονται τις πιο ευτυχισμένες».
Αρκετές επιλογές καριέρας: Οι μουσικές σπουδές δεν προσφέρουν μόνο απορρόφηση σε κάποιον στο τραγούδι. Μπορεί να ασχοληθεί κανείς με πολλούς τομείς στη μουσική βιομηχανία από τη σύνθεση και την παραγωγή μέχρι τη μουσική ηχοληψία και τη διδασκαλία.
Να σημειωθεί ότι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, Μουσικές Σπουδές μπορεί να σπουδάσει κανείς στα παρακάτω ιδρύματα:
Ελλάδα:
- Μουσικών Σπουδών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
- Μουσικών Σπουδών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
- Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
- Μουσικών Σπουδών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο
- Μουσικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
- Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο
Κύπρος:
- Μουσική, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
- Βυζαντινή Μουσική – Ψαλτική Τέχνη, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
- Μουσική, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Με ένα πτυχίο Μουσικών Σπουδών ένας/μία απόφοιτος/η μπορεί να απορροφηθεί σε αρκετούς κλάδους.
Πιο αναλυτικά, οι πτυχιούχοι μπορούν να σταδιοδρομήσουν:
Ως εργαζόμενοι της Μουσικής
Η μουσική προσφέρει μια σειρά από εξειδικεύσεις ανάμεσα στις οποίες μπορεί να διαλέξει κανείς, όπως την ερμηνεία, τη σύνθεση και την παραγωγή. Ένας/μία απόφοιτος/η μπορεί να εργαστεί σε ορχήστρες, χορωδίες, μουσικά θέατρα, μουσικά σύνολα αλλά και ατομικά.
- Επίσης ένας/ μία απόφοιτος/η μπορεί να εργαστεί ως μουσικός που συνοδεύει τραγουδιστές, ως διευθυντής/τρια συγκροτήματος ή μπάντας, χορωδίας, συνθέτης/τρια, μαέστρος σε συμφωνικές ορχήστρες, χορωδίες και μουσική σύνολα, DJ αλλά και στην παραγωγή και επεξεργασία ήχου.
Στην εκπαίδευση
Εκτός από το να παίζει κανείς, το να διδάσκει είναι η δεύτερη πιο συνηθισμένη σταδιοδρομία στη μουσική. Ένας/μία απόφοιτος/η μουσικών σπουδών μπορεί να εργαστεί ως καθηγητής/τρια στη δημόσια ή ιδιωτική Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, τόσο σε μουσικά όσο και σε γενικά σχολεία, σε ωδεία, σε μουσικές σχολές αλλά και ως ελεύθερος επαγγελματίας με ιδιαίτερα μαθήματα.
Οι απόφοιτοι Μουσικών Σπουδών εντάσσονται στους κλάδους ΠΕ 79.01 Μουσικής Επιστήμης και ΠΕ Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης.
Άλλωστε, οι απόφοιτοι/ες των Τμημάτων από το ακαδημαϊκό έτος 2013-2014 έχουν πιστοποιημένη διδακτική επάρκεια, εφόσον έχουν αξιολογηθεί επιτυχώς στα αντίστοιχα μαθήματα των τμημάτων τους.
Ένας σχετικά νέος τύπος καριέρας για τους/τις μουσικούς είναι αυτός του μουσικοθεραπευτή. Οι μουσικοθεραπευτές συνδυάζουν συμβουλευτικές και μουσικές δεξιότητες για να βοηθήσουν άτομα με μια σειρά παθήσεων και διαταραχών, όπως άνοια, κατάθλιψη, ΔΕΠΥ, θέματα κατάχρησης ουσιών και πολλά άλλα. Τα ακριβή καθήκοντα ενός/μιας μουσικοθεραπευτή/τριας μπορεί να ποικίλλουν ευρέως και περιλαμβάνουν τη συγγραφή μουσικής, το παιχνίδι διαφόρων οργάνων, την επιλογή θεραπευτικών ηχογραφήσεων για τους πελάτες ή/και την εμψύχωση ευπαθών ομάδων.
- Οι μουσικοθεραπευτές/τριες μπορεί να είναι αυτοαπασχολούμενοι ή να εργάζονται σε νοσοκομεία, σε κέντρα αποκατάστασης ή σε δομές ψυχικής υγείας.
Στη Μουσική Βιομηχανία
Μία επιλογή καριέρας είναι η ενασχόληση με την μουσική βιομηχανία. Από καλλιτεχνικά γραφεία και δισκογραφικές εταιρείες, μέχρι φεστιβάλ και συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Ένας/μία απόφοιτος/η μπορεί να εργαστεί ως: Διοργανωτής/τρια Μουσικών Εκδηλώσεων, Μάνατζερ καλλιτεχνών, Καλλιτεχνικός διευθυντής/τρια, στην Πολιτιστική διαχείριση/διεύθυνση (περιλαμβάνει τις πωλήσεις εισιτηρίων, τις σειρές συναυλιών, τη διεύθυνση προγράμματος κέντρων), μάνατζερ συναυλιών και υπεύθυνος/η προώθησης.
Οι εξελίξεις στην τεχνολογία επηρεάζουν και τη μουσική βιομηχανία. Με τη σύγχρονη τεχνολογία, τα όργανα και οι φωνές δεν είναι τα μόνα μέσα για την παραγωγή ήχου για μουσικές συνθέσεις ΄καθώς όλο και περισσότερο, οι μουσικοί βασίζονται σε λογισμικό υπολογιστή για τη διασκευή και την επεξεργασία της μουσικής.
Έτσι, ένας ακόμα κλάδος είναι και η ηλεκτρονική παραγωγή αλλά και ο σχεδιασμός ή και ο προγραμματισμός του ήχου (περιλαμβανομένων των κλάδων του μηχανικού ήχου, του mastering, της μίξης, της μουσικής διεύθυνσης, της παραγωγής, της διεύθυνσης προγράμματος, του προγραμματισμού).
- Επιπλέον, οι εξειδικευμένοι πτυχιούχοι μπορούν να εργαστούν ως σύμβουλοι πνευματικών δικαιωμάτων, ως μηχανικοί ηχογράφησης, ως διευθυντές/τριες στούντιο, ως τεχνικοί MIDI αλλά και ως υπεύθυνοι/ες και διαχειριστές ψηφιακής ηχογράφησης.
Σε δημιουργικά επαγγέλματα
που αφορούν
- τη Μουσικολογία, ως μουσικολόγοι και κριτικοί μουσικής αλλά και μουσικοί επιμελητές/τριες.
- τη μουσική έρευνα
- σε επιστημονικές βιβλιοθήκες και μουσικά αρχεία αλλά και σε επιστημονικά ερευνητικά κέντρα μουσικολογικής κατεύθυνσης,
- σε τμήματα προγραμματισμού και εκδόσεων φορέων της μουσικής ζωής,
- σε καλλιτεχνικούς θεσμούς και φορείς,
- σε μουσικούς εκδοτικούς οίκους,
- σε εφημερίδες και έντυπα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ραδιόφωνο και τηλεόραση.
Τέλος,
- πολλοί επαγγελματίες της μουσικής είναι και παράλληλα τεχνικοί επισκευής οργάνων σε εργαστήρια κατασκευής μουσικών οργάνων καθώς διαθέτουν εκτενή γνώση του πώς ακριβώς ένα όργανο παράγει ήχο. Οι τεχνικοί επισκευής οργάνων συχνά εργάζονται για καταστήματα μουσικής, αν και πολλοί είναι αυτοαπασχολούμενοι.
Μουσική
Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Μουσικό Χωριό. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Εθνική Λυρική Σκηνή. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος. Δείτε περισσότερα, εδώ.