Όταν μιλάμε για τον δομικό και κατασκευαστικό κλάδο, εννοούμε τα επαγγέλματα εκείνα που ασχολούνται με τον σχεδιασμό και την κατασκευή του «δομημένου» περιβάλλοντός μας. Ίσως το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα τέτοιων επαγγελμάτων είναι ο/η πολιτικός μηχανικός. Αν λοιπόν γοητεύεσαι από το πώς δημιουργούνται όλες οι «δομές» γύρω μας, από ένα απλό υπόστεγο ως ένα υπερσύγχρονο αεροδρόμιο, και από ένα σπίτι έως ένα ολόκληρο φράγμα ή μια γέφυρα, τότε αυτό είναι το επάγγελμά σου. Αν μάλιστα, είσαι και μαθηματικό μυαλό, με κλίση στις θετικές επιστήμες, αλλά και με ενδιαφέρον στο πώς αυτές επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, τότε δεν υπάρχει δεύτερη σκέψη.

Στον κλάδο της Δομικής-Κατασκευαστικής, φυσικά ανήκει και η Αρχιτεκτονική, όμως επειδή υπάρχουν ειδοποιοί διαφορές με την επιστήμη των Πολιτικών Μηχανικών, για την Αρχιτεκτονική μπορείς να βρεις περισσότερες πληροφορίες εδώ. Ας εστιάσουμε λοιπόν στους/στις Πολιτικούς Μηχανικούς: οι επαγγελματίες αυτοί  βρίσκονται πίσω κάθε σπίτι, συγκρότημα πολυκατοικιών και κάθε άλλο δομικό έργο, πίσω από δρόμους (οδοποιία), λιμάνια και αεροδρόμια, πίσω από συστήματα κυκλοφορίας και μεταφορών, γέφυρες, σήραγγες, υδρευτικά έργα, λιμενικά έργα, αντιπλημμυρικά έργα, έργα προστασίας περιβάλλοντος κ.ά.

Υπάρχουν αρκετά τμήματα σπουδών στην Ελλάδα που… «χτίζουν» τους επόμενους πολιτικούς μηχανικούς του μέλλοντος (pun intended!). Και στο σύνολό τους περιλαμβάνουν γνώσεις πάνω στη δομοστατική μηχανική, την υδραυλική μηχανική, και τη γεωτεχνική μηχανική και άλλα πεδία. Βγαίνοντας από αυτά τα Τμήματα, θα έχεις παρακολουθήσει εξαιρετικά ενδιαφέροντα μαθήματα που εκτείνονται από το τεχνικό σχέδιο, τις κατασκευαστικές μεθόδους, την αντοχή των υλικών μέχρι και την Περιβαλλοντική Τεχνολογία.

Οι «πράσινες» τεχνολογίες είναι ένα από τα πιο σύγχρονα και αισιόδοξα κομμάτια αυτού του κλάδου. Οι  τεχνολογίες αυτές προσφέρουν βιώσιμες λύσεις κατασκευής, σε μια εποχή που χρειαζόμαστε τέτοιες λύσεις περισσότερο από ποτέ. Μερικές τέτοιες τεχνολογίες είναι τα βιοδιασπώμενα υλικά, το 3D Printing, το ανακυκλωμένο σκυρόδεμα, και το Building Information Modeling - μια νέα σχετικά μέθοδος στις κατασκευές που μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση των περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

Ένα άλλο -διαχρονικό αυτή τη φορά- κομμάτι του κλάδου είναι το project management, ή στα ελληνικά «διαχείριση έργου». Οι πολιτικοί μηχανικοί που κάνουν project management αναλαμβάνουν την τεχνική εποπτεία ενός έργου, τον συντονισμό της ομάδας και των απαιτούμενων πόρων, τον προγραμματισμό και την οικονομική παρακολούθησή του, μέχρι και θέματα ελέγχου ποιότητας αλλά και επικοινωνίας με τον πελάτη.

Τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών πολιτικών μηχανικών διαρκούν συνήθως πέντε έτη, και περιλαμβάνουν έναν συνδυασμό ακαδημαϊκών παραδόσεων και εργαστηριακών μαθημάτων. Ανάλογα με τη Σχολή και το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών που θα διαλέξεις, θα έχεις την ευκαιρία να πάρεις όποια κατεύθυνση σου αρέσει περισσότερο (π.χ. Δομικές Κατασκευές ή Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος ή Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής, κ.ά.) 

«Εμείς διαμορφώνουμε τα κτίριά μας, και στη συνέχεια εκείνα διαμορφώνουν εμάς». Αυτή η ρήση του Winston Churchill δείχνει ότι το επάγγελμα του Πολιτικού Μηχανικού, δείχνει την απίστευτη αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπων και δομών.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να σπουδάσει κάποιος Πολιτικός Μηχανικός: 

Η φύση της επιστήμης του Πολιτικού Μηχανικού: Το πρόγραμμα σπουδών πολιτικών μηχανικών εστιάζει σε έργα που μπορούν να υλοποιηθούν στον πραγματικό κόσμο και περιλαμβάνουν βιώσιμες πρακτικές και σχέδια. Η ενασχόληση με την επιστήμη αυτή οδηγεί με πρακτικό τρόπο σε έναν καλύτερο κόσμο. Οι πολιτικοί μηχανικοί είναι πλέον ειδήμονες στην κατασκευή βιώσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον κτιρίων και συστημάτων υποδομών, ενώ τα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας και μείωσης εκπομπών ρύπων μπορούν να κάνουν μια ουσιαστική διαφορά για το περιβάλλον. Τέλος, η ασφάλεια είναι σημαντικό στοιχείο του επαγγέλματος καθώς οι μηχανικοί διαθέτουν μια σημαντική ευκαιρία να κατασκευάσουν κτίρια και υποδομές που εγγυώνται την ασφάλεια των ανθρώπων, ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους.

Αγάπη για το σχέδιο: Το να σχεδιάζει κανείς ένα κτίριο, ένα οδικό δίκτυο, ή ένα ολόκληρο συγκρότημα δίνει σημαντική ικανοποίηση. Ως πολιτικός μηχανικός, βλέπει κανείς τα σχέδιά του να υλοποιούνται, από το χαρτί ή τον υπολογιστή στον πραγματικό κόσμο. Αυτό έχει μεγάλη ψυχική ανταμοιβή, ειδικά όταν ξέρει κανείς πως συμμετείχε στην κατασκευή κάποιου έργου που βοηθά την κοινωνία στο σύνολό της.

Συνεχές ενδιαφέρον: Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του επαγγέλματος είναι ότι οι πολιτικοί μηχανικοί δεν επαναλαμβάνουν ξανά και ξανά τις ίδιες δουλειές. Κάθε έργο είναι μοναδικό και διαφορετικό από όσα έχουν προηγηθεί, κάτι που διατηρεί το ενδιαφέρον ζωντανό και εμποδίζει το αίσθημα πλήξης.

Οι περισσότεροι πολιτικοί μηχανικοί θα σου πουν ότι η αγάπη τους για το επάγγελμα και οι δυνατότητες που σου δίνει, αντισταθμίζουν απόλυτα κάθε τυχόν δυσκολία. Αν όμως θες πραγματικά να ξέρεις εκ των προτέρων τι απαιτήσεις έχει η ενασχόληση με τον κλάδο αυτό, μπορούμε σου αναφέρουμε: 

• την πολύωρη εργασία, ειδικά στις φάσεις σχεδιασμού και κατασκευής ενός έργου 
• τις αυστηρές προθεσμίες που τείνουν να δημιουργούν περιβάλλον πίεσης ή άγχους
• τον ανταγωνισμό ανάμεσα στους Πολιτικούς Μηχανικούς για την επικράτησή τους σε διαγωνισμούς κ.λπ.
• και τέλος την πιθανότητα έκθεσης σε περιβάλλοντα, όπως εργοτάξια, οικοδομές κ.λπ. όπου ο βαθμός επικινδυνότητας για τυχόν ατυχήματα μπορεί να είναι αυξημένος. Αν όμως τηρείς τα πρωτόκολλα ασφαλείας δεν έχεις κανέναν λόγο να ανησυχείς.

 Ελλάδα:

• Πολιτικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο 
• Πολιτικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 
• Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών 
• Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 
• Πολιτικών Μηχανικών , Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 
• Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής 
• Πολιτικών Μηχανικών, Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος 
• Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου 

Κύπρος:

• Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Κύπρου 
• Πολιτικών Μηχανικών, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου 
• Πολιτικού Μηχανικού, Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου

Δες εδώ μια λίστα με όλα τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών στον κλάδο της Δομικής - Κατασκευαστικής σε Ελλάδα και Κύπρο.

Υπάρχουν δυο μεγάλες κατηγορίες απασχόλησης στον κλάδο (ανεξαρτήτως αν το έργο είναι κτίριο, δρόμος, δίκτυο κ.λπ.): η Μελέτη και η Κατασκευή. Πιο αναλυτικά, παίρνοντας το πτυχίο σου και κάνοντας την Πρακτική Άσκησή σου θα έχεις αρκετές διαθέσιμες επιλογές σταδιοδρομίας όπως εκείνη του δομικού μηχανικού, του μηχανικού που ασχολείται με υδραυλικά έργα και υδροδότηση, του μηχανικού συγκοινωνιών, του γεωτεχνικού μηχανικού (που συνδέεται με τα επαγγέλματα Γεωλογίας) κ.ά.

Τα επαγγελματικά δικαιώματά σου ορίζονται από τον Ν.4663/1930 (ΦΕΚ 149Α) καθώς και από το προεδρικό διάταγμα Υπ’ αριθμόν 99, ΦΕΚ 187 του 2018. Επίσης μετά τις σπουδές σου εγγράφεσαι στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, απ’ όπου παίρνεις και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. 

Από εκεί και έπειτα μπορείς να απασχοληθείς επαγγελματικά σε κάθε είδους έργο: γέφυρες, φράγματα, κτίρια, δρόμους, σήραγγες, σιδηροδρόμους, εγκαταστάσεις επεξεργασίας ύδατος και λυμάτων/αποβλήτων, δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, εγγειοβελτιωτικά έργα, λιμένες, αερολιμένες, δίκτυα μεταφορών, ακτές, παράκτια δίκτυα, δεξαμενές, επιχώματα, αναχώματα, ορύγματα, και ό,τι άλλο φανταστείς.

Ανάμεσα στα ποικίλες επαγγελματικές «οδούς» των πολιτικών μηχανικών είναι και: η εκπόνηση Αρχιτεκτονικών Μελετών Κτιριακών Έργων, η εκπόνηση μελετών Παθητικής Πυροπροστασίας Κτιριακών Έργων, ο Βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίων, η εκπόνηση μελετών ακουστικής κτιρίων και ηχομόνωσης, ο σχεδιασμός Εσωτερικών Χώρων και η εκπόνηση πολεοδομικών και ρυμοτομικών μελετών, οι Στατικές Μελέτες, οι αντισεισμικές μελέτες, οι μελέτες συγκοινωνιακών έργων και πολλά ακόμα. 

Κάτι άλλο που ίσως καλό είναι να θυμάσαι είναι ότι οι ευκαιρίες που υπάρχουν για τους μηχανικούς ξεπερνούν πολλές φορές τα εθνικά σύνορα, καθώς πολλά μέρη του κόσμου έχουν ως προτεραιότητα τη βελτίωση των υποδομών τους. Άρα μια καριέρα στον κλάδο μπορεί να σε οδηγήσει κυριολεκτικά οπουδήποτε στον κόσμο. Οι πολιτικοί μηχανικοί εργάζονται στην καρδιά των μεγαλύτερων μητροπόλεων, κατασκευάζοντας από ουρανοξύστες μέχρι και αποτελεσματικότερα δίκτυα υπόγειων συγκοινωνιών. Όπως επίσης και στα πιο απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη, παρέχοντας πόσιμο νερό και αναγκαίες υποδομές σε εκείνους που τα έχουν περισσότερο ανάγκη. 

Μερικοί επίσης δυναμικά αναπτυσσόμενοι τομείς είναι της υδραυλικής και τεχνικής περιβάλλοντος (που αφορά φράγματα, έργα ύδρευσης, αποχέτευσης, άρδευσης, καθαρισμού αποβλήτων, βιολογικών καθαρισμών), ο τομέας των θαλάσσιων κατασκευών (που αφορά την προστασία ακτών, λιμένων), καθώς και οι τομείς της αειφόρου και ενεργειακής ανάπτυξης και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. 

Ο/η Πολιτικός Μηχανικός μπορεί να εργαστεί στο δημόσιο, στις τεχνικές υπηρεσίες Νομαρχιών και Δήμων, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις ή να ανοίξει δικό του γραφείο. Επίσης μπορεί να εργαστεί ως εκπαιδευτικός, αφού πάρει μέρος σε διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. για διδασκαλία σχετικών μαθημάτων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τέλος μπορεί να γίνει και ελεύθερος επαγγελματίας με επίκεντρο τη μελέτη ή την κατασκευή κτιρίων ή άλλων τεχνικών έργων.