Ο ηλεκτρισμός είναι κάτι θεμελιώδες στη σύγχρονη ζωή - στην παραγωγή ενέργειας, στις μεταφορές, στην ιατρική, στην πληροφορική, στην τεχνητή νοημοσύνη, στην κρυπτογραφία, στις επικοινωνίες... η λίστα είναι πραγματικά ατελείωτη. Οι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί σχεδιάζουν, κατασκευάζουν και συντηρούν ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου, μηχανήματα και εξοπλισμό. 

Οι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί ασχολούνται με τη μελέτη και την εφαρμογή της φυσικής και των μαθηματικών σε συνδυασμό με στοιχεία του ηλεκτρισμού, των ηλεκτρονικών και του ηλεκτρομαγνητισμού τόσο σε συστήματα μεγάλης όσο και σε μικρής κλίμακας. Η δουλειά τους καλύπτει ένα ευρύ φάσμα από πιο εξειδικευμένα πεδία που περιλαμβάνουν:

• την Ηλεκτρονική & τα Κυκλώματα
• τα Υπολογιστικά Συστήματα & το Λογισμικό Η/Υ
• τις Τηλεπικοινωνίες και τα Δίκτυα Υπολογιστών
• τα Συστήματα Ηλεκτρικής Ενέργειας & τις Υψηλές Τάσεις
• την Ηλεκτρομηχανική Μετατροπή Ενέργειας
• τα Σήματα Ελέγχου, τη Ρομποτική, κ.ά.

Ο όρος «Ηλεκτρολόγος μηχανικός» περιλαμβάνει και την ηλεκτρονική μηχανολογία. Ενώ οι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί εστιάζουν κυρίως στην παραγωγή και τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα, οι ηλεκτρονικοί μηχανικοί ασχολούνται με μικρότερα κυκλώματα και στοιχεία, καθώς επίσης και με εφαρμογές χαμηλής τάσης και χαμηλής ισχύος. Για να το θέσουμε απλά, οι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί ασχολούνται με την παροχή και τη ροή ενέργειας, ενώ οι ηλεκτρονικοί μηχανικοί σχεδιάζουν και υλοποιούν ηλεκτρονικές συσκευές, όπως αυτές που χρησιμοποιούμε κάθε μέρα.

Οι μηχανικοί αυτού του γνωστικού πεδίου, ως Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί, εργάζονται, ανάμεσα σε άλλα:

• σε δίκτυα μεταφορών και ηλεκτροδότησης
• στη θέρμανση και ψύξη
• στην παραγωγή και διανομή ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
• στη βιομηχανική παραγωγή
• στις κατασκευές
• στον αυτοματισμό
• στην εγκατάσταση και υποστήριξη μηχανών
• σε οργανισμούς μετρήσεων και πιστοποίησης. 

Ως Ηλεκτρονικοί Μηχανικοί / Μηχανικοί Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, εργάζονται, ανάμεσα σε άλλα:

• σε εταιρείες πληροφορικής, ως προγραμματιστές, αρχιτέκτονες συστημάτων, σχεδιαστές ολοκληρωμένων λύσεων, κ.λπ.
• στον σχεδιασμό ολοκληρωμένων κυκλωμάτων
• σε συστήματα ανίχνευσης και αυτοματισμού (π.χ. σε αλυσίδες τροφοδοσίας)
• στη βιοϊατρική τεχνολογία
• στην πυρηνική ενέργεια
• στις τηλεπικοινωνίες
• σε υπολογιστικά κέντρα
• στην ασφάλεια συστημάτων

Ανεξάρτητα με το αντικείμενό τους, οι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί συχνά καλούνται να αναλάβουν ρόλους διαχείρισης έργων, όπως:

• να αναπτύξουν και να αναλύσουν σχέδια για διαδικασίες κατασκευής και λειτουργίας,
• να εκτιμήσουν χρονοδιαγράμματα και κόστη διεκπεραίωσης έργων,
• να διευθύνουν τη δουλειά τεχνικών,
• να διεξάγουν δοκιμές, να αναλύσουν δεδομένα και να διασφαλίσουν πως όλα ανταποκρίνονται στις ρυθμίσεις που καθορίζουν οι προδιαγραφές ποιότητας και ασφάλειας.

Παρά τον εφαρμοσμένο χαρακτήρα της επιστήμης, οι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί μπορούν να ασχοληθούν με προαγωγή ακόμα και βασικής έρευνας.

 Πράγματι, τα τελευταία 50 χρόνια 7 Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί έχουν κερδίσει Νόμπελ Φυσικής ή Χημείας.

Οι σπουδές στα Τμήματα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών είναι 5ετείς, και οι απόφοιτοι/ες λαμβάνουν ενιαίο και αδιάσπαστο τίτλο σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (integrated master).

Τα μαθήματα που διδάσκονται ποικίλλουν ανάλογα με το εκπαιδευτικό ίδρυμα και συνήθως περιλαμβάνουν μαθηματικά, φυσική, μηχανολογία, στατιστική, ηλεκτρικά κυκλώματα, συστήματα και επικοινωνίες καθώς και εργαστήρια και πρακτικές ασκήσεις. Υπάρχουν επίσης διδακτικές ενότητες εξειδικευμένες στην ηλεκτρολογία και την ηλεκτρονική όπως κυκλώματα και πεδία, αρχιτεκτονική υπολογιστών, σήματα και συστήματα, συστήματα αυτομάτου ελέγχου, τηλεπικοινωνιακά συστήματα, ανάλυση και σχεδιασμός αλγορίθμων, παράλληλα και διανεμημένα συστήματα, αρχιτεκτονική προηγμένων υπολογιστών, κεραίες και διάδοση, προσομοίωση και μοντελοποίηση δυναμικών συστημάτων, οπτικές επικοινωνίες, σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ρομποτική κ.ά.

Επίσης, σε ορισμένα προγράμματα σπουδών υπάρχει και η δυνατότητα να επιλέξεις μαθήματα «Διοίκησης», αν θες να συνδυάσεις τη γνώση των τεχνολογικών καινοτομιών με τις απαραίτητες γνώσεις διοίκησης και αποφάσεων, ώστε να ενταχθείς ομαλά στη σύγχρονη παραγωγική και επιχειρηματική δραστηριότητα.

Στην πορεία των σπουδών σου θα κληθείς επίσης να διαλέξεις Κατεύθυνση όπως π.χ. Ηλεκτρονικής και Συστημάτων, Επικοινωνιών, Πληροφορικής, Ενέργειας.

Η εκπαίδευση σου ολοκληρώνεται με την εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας κατά τη διάρκεια του τελευταίου (10ου) εξαμήνου.

"Κάθε μορφή επαρκώς προηγμένης τεχνολογίας δεν ξεχωρίζει από τη Μαγεία". Τα λόγια ανήκουν στον Arthur C. Clarke, τον διάσημο συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας. Καμία άλλη επιστημονική κοινότητα δεν γεμίζει τον κόσμο με μαγεία όπως οι Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί.

Τρεις ακόμα λόγοι για να σπουδάσεις ηλεκτρολόγος μηχανικός:

Ζήτηση: Ο τομέας αναπτύχθηκε ραγδαία στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, και μαζί του κι η ζήτηση για όσους δημιουργούν, κατανοούν και αναπτύσσουν ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά συστήματα. Οι ευκαιρίες απασχόλησης μετά την αποφοίτηση είναι πολύ καλές.

Ικανοποιητικοί μισθοί: Οι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, ξεκινούν την καριέρα τους υψηλότερα στη μισθολογική κλίμακα από άλλες ειδικότητες.

Προοπτικές: Ο κλάδος των ηλεκτρολόγων μηχανικών είναι στην αιχμή της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών για πολλούς οικονομικούς τομείς, όπως οι μεταφορές, η βιοϊατρική τεχνολογία, οι κατασκευές, η ενέργεια, η ρομποτική και η πληροφορική. 

Μια από τις πρώτες δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσεις μετά την αποφοίτησή σου είναι να γεφυρώσεις τις βασικές γνώσεις σου με τις ανάγκες της αγοράς. Δίπλα σε έναν έμπειρο μηχανικό, θα νιώσεις πολύ πιο ασφαλής.

Άλλες προκλήσεις για το πεδίο αυτό είναι ότι πλέον πρόκειται για μια γρήγορα εξελισσόμενη βιομηχανία, της οποίας οι αποδέκτες είναι πιο ευαισθητοποιημένοι από ποτέ σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας. Οι επαγγελματίες ηλ. Μηχανικοί καλούνται να βρίσκουν βιώσιμες και αειφόρες λύσεις, να βρίσκονται συνεχώς στην αιχμή της τεχνολογίας, να επικαιροποιούν τις γνώσεις τους, και να είναι έτοιμοι/ες για ένα ανταγωνιστικό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. 

Ελλάδα:

• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσαλονίκης 
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Πολυτεχνείο Κρήτης
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών, Πανεπιστήμιο Πατρών
• Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
• Ηλεκτρονικών Μηχανικών, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο

Κύπρος

• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Πανεπιστήμιο Κύπρου
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Καταρχάς, τα επαγγελματικά δικαιώματά σου κατοχυρώνονται από το άρθρο 6 του Προεδρικού Διατάγματος 99/2018 - ΦΕΚ 187/Α/5-11-2018. Και είναι πολύ θετικό ότι, ανεξαρτήτως Κατεύθυνσης που θα ακολουθήσεις στις σπουδές σου, η αγορά εργασίας είναι τόσο ευέλικτη που μπορείς να απασχοληθείς σε όποια άλλη κατεύθυνση θες. Π.χ. μπορεί να αποφοιτήσεις ως Ενεργειακός/η Μηχανικός και να δουλέψεις μετέπειτα ως Μηχανικός Υπολογιστών. 

Πολλές είναι οι τάσεις στην τεχνολογία και την οικονομία που αποτελούν προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες καριέρας για τους ηλεκτρολόγους μηχανικούς.

Ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε:

• Ραγδαία ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών που αγγίζουν την καθημερινότητα των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των μέσων ενημέρωσης και κοινωνικών δικτύων.
• Επείγουσα ανάγκη για εναλλακτικές και βιώσιμες λύσεις για την ενέργεια, με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές και στην έξυπνη διαχείριση της ενέργειας στους χώρους εργασίας και κατοικίας.
• Επανάσταση στις μεταφορές με έμφαση στην τεχνητή νοημοσύνη και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις υποδομές που απαιτούν.
• Προηγμένα ασύρματα δίκτυα - που υποστηρίζουν τόσο τεχνολογίες Internet of Things, όσο και εφαρμογές εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας (VR/AR).
• Χρήση τεχνολογίας σε οργανισμούς για την υποστήριξη όλων των επιχειρησιακών διαδικασιών, με έμφαση την αυτοματοποιημένη συλλογή πληροφορίας από όλο το εύρος των εταιρικών δραστηριοτήτων (αισθητήρες, ήχος και εικόνα, συμπεριφορά καταναλωτών, δεδομένα από την εφοδιαστική αλυσίδα, κ.λπ.).
• Εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη που επαναπροσδιορίζουν συνεχώς τα όρια του εφικτού.

Όλα αυτά δημιουργούν ένα πλαίσιο αυξανόμενης ζήτησης για ηλεκτρολόγους και ηλεκτρονικούς μηχανικούς. Πράγματι, οι έρευνες δείχνουν πολύ καλές μελλοντικές προοπτικές απασχόλησης και ευκαιρίες περαιτέρω εξειδίκευσης. 

Ταυτόχρονα, υπογραμμίζεται και η ανάγκη για έναν/μία Ηλεκτρολόγο Μηχανικό να επικαιροποιεί συνεχώς τις γνώσεις του/της μαθαίνοντας συνεχώς για νέες τεχνολογίες, μεθόδους, και πρακτικές. Αυτό φυσικά προϋποθέτει και αγάπη για το αντικείμενό σου ώστε να είσαι ανοικτός/η στη συνεχή αυτοβελτίωση, π.χ. μέσω online προγραμμάτων όπως αυτά που υπάρχουν στο Coursera, το Udemy, και αλλού. 

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, οι Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί αλλάζουν σταδιακά επαγγελματικό αντικείμενο στην καριέρα τους μεταβαίνοντας από την ανάπτυξη λύσεων στον σχεδιασμό, διαχείριση έργων, και συντονισμό άλλων μηχανικών, δηλαδή σε θέσεις project management, ή ακόμα και σε ανώτερες θέσεις που σχετίζονται με την παραγωγή, τις πωλήσεις ή και θέσεις γενικού management, πιθανώς και με τη βοήθεια και κάποιου πτυχίου marketing, project management, ή και ΜΒΑ. 

Συνήθεις εργοδότες για τους/τις Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς αποτελούν οι εταιρείες συμβούλων, οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών, οι εταιρείες μηχανικών, οι εταιρείες πληροφορικής, οι κατασκευαστικές εταιρείες, οι εταιρείες ενέργειας, οι βιομηχανίες, οι εταιρείες συγκοινωνιών και κοινής ωφέλειας, αλλά και ο δημόσιος τομέας.

Πολλοί/ες Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί επιλέγουν να εργαστούν και ως ελεύθεροι/ες επαγγελματίες προσφέροντας εξειδικευμένες υπηρεσίες σε εταιρείες στο πλαίσιο συγκεκριμένων έργων.

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό πως είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς τον τυπικό χώρο εργασίας ενός ηλεκτρολόγου μηχανικού. Γραφείο, εργαστήριο, αίθουσες συνεδριάσεων, αεροδρόμια και ξενοδοχεία;

Ρωτώντας 10 διαφορετικούς επαγγελματίες δεν είναι σπάνιο να λάβει κανείς 10 διαφορετικές απαντήσεις οι οποίες θα διαφέρουν εξίσου και στα ωράρια, την ένταση της δουλειάς (η οποία αλλάζει συχνά κατά τη διάρκεια ζωής του έργου), την επαφή με τον κόσμο, τις απολαβές κ.λπ.
 

Διάσημοι που σπούδασαν ηλεκτρολόγοι μηχανικοί
 

 Ο Σερβοαμερικανός Nilkola Tesla είναι ένας από τους διασημότερους φυσικούς, εφευρέτες, ηλεκτρολόγους και μηχανολόγους μηχανικούς. Είχε ξεχωρίσει ως φοιτητής του Αυστριακού Πολυτεχνείου στο Γκρατς της Αυστρίας, όπου πέρασε σχεδόν τα διπλάσια μαθήματα από όσα απαιτούνταν σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών.

 Η επανάσταση που επέφερε η Αμερικανίδα Lynn Conway στον σχεδιασμό του VLSI με το έργο της Mead and Conway, η σταδιοδρομία της στην IBM και η επινόηση μιας γενικευμένης δυναμικής οδηγίας διαχείρισης, την καθιστούν μια από τις σπουδαιότερες ηλεκτρολόγους μηχανικούς. Σπούδασε στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) και στη Σχολή Μηχανικών και Εφαρμοσμένης Επιστήμης του Κολούμπια στις ΗΠΑ.

 Η Αυστριακή Claire Gmachl, καθηγήτρια στη σχολή ηλεκτρολόγων μηχανικών του Πανεπιστημίου του Πρίνστον είναι διάσημη για τις σπουδές της στα λέιζερ κβαντικής ενίσχυσης (Φυσική Lazer). Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ και απέκτησε το διδακτορικό της ως ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης.

 Ο γεννημένος στην Ουγγαρία Αμερικανός Rudolph Kalman ήταν ένας ηλεκτρολόγος μηχανικός, μαθηματικός και εφευρέτης, γνωστός κυρίως επειδή ανέπτυξε το φίλτρο Κάλμαν, έναν μαθηματικό αλγόριθμο που χρησιμοποιείται ευρέως στην επεξεργασία σήματος, τα συστήματα ελέγχου, τις οδηγίες, την πλοήγηση και τον έλεγχο.