Αυτό το άρθρο δεν είναι ένα άρθρο για το Athens Pride. Δεν είναι ούτε άρθρο «κλειδαρότρυπας». Είναι ένα άρθρο αγάπης και αποδοχής. Ένα άρθρο αναγνώρισης σε δύο από τα πιο θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα: την εκπαίδευση και την εργασία. Για όλους.

Σκέψου να νιώθεις αφιλόξενα στο ενδοπανεπιστημιακό σου περιβάλλον. Να προσποιείσαι συνέχεια επειδή κάποιοι «δεν έχουν πρόβλημα με τους γκέι, αρκεί να μην προκαλούν». Να χλευάζεσαι. Να φοβάσαι ότι σε κάποια επιτροπή για μεταπτυχιακό θα υπάρχει κάποιο ομοφοβικό μέλος που θα σου στερήσει το μέλλον σου. Αργότερα, σκέψου να μην κάνεις τη δουλειά που αγαπάς, γιατί στη δουλειά αυτή δεν αγαπούν εσένα (για λόγους άσχετους με την απόδοσή σου). Σκέψου να φτιάχνεις βιογραφικό και να κρύβεις ότι έχεις υπάρξει εθελοντής σε διοργανώσεις για gay δικαιώματα, για να μην αποτελέσει τροχοπέδη στην πρόσληψή σου.

Κάπως έτσι είναι η πραγματικότητα για πολλούς ανθρώπους της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Οι δυσκολίες, οι διακρίσεις και οι αποκλεισμοί δεν είναι σπάνια φαινόμενα, γεγονός που δυσχεραίνει τη μετάβασή τους από το σχολείο στο Πανεπιστήμιο και από το Πανεπιστήμιο στην αγορά εργασίας. Οι περιπτώσεις ήδη σε ελληνικά πανεπιστήμια που ΛΟΑΤΚΙ+ φοιτητές φοβούνται να συνεχίσουν τις σπουδές τους, κάνουν όλο και περισσότερες απουσίες και απομονώνονται, είναι καταγεγραμμένες. Οργανώσεις όπως το Colour Youth παρακολουθούν τις περιπτώσεις αυτές και προσπαθούν να τις αντιμετωπίσουν.

Τα πράγματα γίνονται πιο δυσχερή στην αγορά εργασίας. Την κατάσταση υπογραμμίζουν όχι μόνο τα περιστατικά που περιγράφει το Voice Up: Project Greece, αλλά και τα πλείστα όσα δεν «μαθαίνονται» ποτέ, γιατί δυστυχώς αρκετά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα διστάζουν να μιλήσουν, να καταγγείλουν ρητορικές μίσους και εργασιακές διακρίσεις, από τον φόβο ότι τα ίδια τα άτομα θα στοχοποιηθούν περισσότερο. Ακόμα και εγώ ο ίδιος που γράφω αυτό το άρθρο, από τη μία πλευρά εύχομαι να το διαβάσουν αρκετοί άνθρωποι, από την άλλη εύχομαι να μην είναι πολλοί για να μην στοχοποιηθώ.

Η ανάγκη υποστήριξης στην αγορά εργασίας φαίνεται και από online ομάδες όπως η LGBTQI+ Employment Support Group / Oμάδα ΛΟΑΤΚΙ+ Εργασιακής Υποστήριξης: αρκετά μέλη της δυσκολεύονται να βρουν εργασία λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου τους, και απευθύνονται εκεί ψάχνοντας LGBTQI+ friendly εργασιακά περιβάλλοντα. 

Η τελευταία σχετική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου δείχνει ότι στην Ελλάδα, στο εργασιακό τοπίο, μόλις ο ένας στους δύο (56%) δηλώνει ότι νιώθει άνετα να συνεργάζεται με γκέι ή bisexual άτομο. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Κύπρο είναι καλύτερο (64%) και γενικά ο μέσος όρος της Ευρώπης (72%) αρκετά πιο καλός.

Τα αντίστοιχα ποσοστά για το πόσο άνετα νιώθουμε να δουλεύουμε με intersex ή trans άτομο, όπως φαντάζεται κανείς, είναι αρκετά πιο χαμηλά (44% και 45% αντιστοίχως). Αυτός είναι και ο λόγος που intersex και trans άτομα, έχουν ελάχιστες εργασιακές ευκαιρίες. Και δεν πρόκειται για ζήτημα έλλειψης δεξιοτήτων, μιας και πολλά από αυτά τα άτομα έχουν εξαιρετικές ακαδημαϊκές περγαμηνές. 

Μια ακόμα δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα τρανς άτομα έχει να κάνει με τη διαδικασία αναγνώρισης ταυτότητας φύλου. «Οι διακρίσεις που βιώνουν στην εργασία, κατά κύριο λόγο ξεκινάνε όταν υπάρχει ασυμφωνία των εγγράφων τους με το φύλο και το όνομά τους, δηλαδή όταν δεν έχουν ήδη προβεί στη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου. Αυτό σημαίνει ότι κατά την αναζήτησή τους στον χώρο εργασίας αναγκάζονται να αποκαλύψουν και την τρανς ταυτότητα, και πολλές φορές αυτό οδηγεί τους εργοδότες ή τις εταιρείες στο να μη δεχτούν τα άτομα στην εργασία», καταγράφει στο Antivirus ο εικαστικός και μουσικός, Ναθαναήλ Λιναρδής.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που οι περισσότερες «φωνές» ανάγκης για εργασία προέρχονται από τρανς υποψηφίους.
 

Μια ματιά, ακόμα και σε άλλες δημοφιλείς online ομάδες όπως το Τμήμα Προσωπικού Δράματος, είναι ενδεικτική της κατάστασης και των διακρίσεων. Σε συνεντεύξεις πρόσληψης γίνονται περιπαικτικά σχόλια προς κάθε είδους ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, ενώ δεν αποκλείεται και ο κακοποιητικός λόγος. Ακόμα και αν τελικά ένα ανοικτά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο (δηλαδή που δεν κρύβει τον προσανατολισμό του), πετύχει στην πρόσληψη, η μετέπειτα καθημερινότητά του στην εργασία είναι πιο δύσκολη και οι ευκαιρίες ανέλιξης που έχει λιγοστεύουν. 

«Σοβαρές» (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) θέσεις εργασίας με δια ζώσης επαφή με το κοινό είναι λιγότερο προσβάσιμες σε γκέι ανθρώπους. Απ’ ό,τι φαίνεται από μελέτη, στις δουλειές γραφείου, οι γκέι έχουν 30% λιγότερες πιθανότητες να κληθούν για συνέντευξη, στις πωλήσεις 28%, και στη βιομηχανία 24% (μελέτη του Νίκου Δρυδάκη, καθηγητή Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου των Πλουραλιστικών Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin στο Ηνωμένο Βασίλειο). Η εμπειρία δείχνει ότι στην Ελλάδα πιο δεκτικός φαίνεται να είναι ο κλάδος των Call/Contact Centers, με αποτέλεσμα αρκετοί ΛΟΑΤΚΙ+ νέοι με πτυχία και μεταπτυχιακά να βρίσκουν εκεί ένα «ασφαλές» εργασιακό περιβάλλον. Η ασφάλεια φαίνεται να είναι το νούμερο ένα ζητούμενο – οι περισσότεροι χρησιμοποιούν τη λέξη “safe” για να δείξουν τι ψάχνουν.

Τι είναι αυτό που κάνει μη-ασφαλή αρκετά εργασιακά περιβάλλοντα; Τι είναι αυτό που τα κάνει απροσπέλαστα ή μη-φιλόξενα; Ότι αρκετά στερεότυπα παραμένουν, πεισματικά και αναχρονιστικά. Ότι δεν υπάρχει επαρκής εκπαίδευση των εργοδοτών αλλά και των managers σε θέματα διαφορετικότητας. Σε άλλες χώρες έχουν καθιερωθεί πια οι πρακτικές DEI (Diversity, Equity, Inclusion). Οι ίδιες οι εταιρείες αλλά και ειδικοί επαγγελματικοί φορείς εκπαιδεύουν τους εργαζομένους στο πώς να ενσωματώνουν καλύτερα τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, εξηγούν τη σημασία των αντωνυμιών, καταπολεμούν τις προκαταλήψεις και υπενθυμίζουν τα πολλαπλά οφέλη της διαφορετικότητας.

Στην Ελλάδα είμαστε λίγο πιο πίσω, όμως ευτυχώς στις συνειδήσεις των ανθρώπων γίνονται θετικά βήματα. Πρόσφατες έρευνες του kariera.gr δείχνουν ότι όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι και υποψήφιοι δίνουν σημασία στο να είναι οι εργοδότες LGBTQI+ friendly. Στην ερώτηση «Πόσο σημαντικό είναι για εσάς να γνωρίζετε ότι μια εταιρεία απασχολεί άτομα από ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες; (π.χ. ΛΟΑΤΚΙ+)», οι ερωτηθέντες απαντούν «Σημαντικό/Πολύ σημαντικό» σε μεγαλύτερο ποσοστό απ’ ό,τι «Λίγο/Καθόλου». Αντίστοιχα θετικά βήματα γίνονται σιγά-σιγά και από τις εταιρείες που υπογράφουν τη Χάρτα Διαφορετικότητας, συμβάλλοντας στο να είναι το μέλλον όλων μας πιο βιώσιμο. Πιο δίκαιο. Πιο ανώδυνο.

Συγγνώμη που τονίζω το «ανώδυνο». Σε μια εποχή όπως αυτή που ζούμε, με πολύ αδικαιολόγητο πόνο σε πολλά επίπεδα, ας εξαλείψουμε τουλάχιστον τον πόνο που επισκιάζει την εκπαίδευση και την εργασία. Η εκπαίδευση και η εργασία πρέπει να είναι πηγή χαράς και δημιουργίας. Άνευ διακρίσεων, και άνευ όρων.

*Αν έχεις υπάρξει αποδέκτης ή μάρτυρας περιστατικού ή διάκρισης με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου, ανάφερέ το, λάβε κατάλληλη υποστήριξη και βοήθησε με τον τρόπο αυτό στην αντιμετώπιση του φαινομένου.

---

Συντάκτης: Δημήτρης Φαλλιέρος

Εικόνα: Pexels