Κανονικά εμείς τώρα θα έπρεπε να σου λέμε να διαβάζεις, να προσπαθείς, να συγκεντρώνεσαι στη δουλειά σου. Αλλά εμείς θα σου πούμε να παίζεις. Και θα σου εξηγήσουμε το γιατί.

«Μόνο δουλειά και καθόλου παιχνίδι κάνει έναν άνθρωπο βαρετό», λέει σε ελεύθερη απόδοση μια αγγλική παροιμία.

Το να μπορείς να παίζεις είναι θεμελιώδες σε αυτή τη ζωή. Κανείς, όσο κι αν μας πουλάει φούμαρα, δεν δουλεύει non-stop. Το παιδί μέσα μας πάντα «παίζει και μαθαίνει», ενίοτε μαθαίνει παίζοντας, ενώ κάποιοι εναλλάσσουν περιόδους σκληρής δουλειάς με περιόδους σκληρού παιχνιδιού. Ζουν μέσα από τη φιλοσοφία ενός συνεχούς work hard, play hard όπως έλεγε και o David Guetta σε αυτή τη γνωστή υπερκομματάρα.

Το παιχνίδι για πολλά χρόνια αποτελούσε έναν κατά φαντασίαν εχθρό για πολλούς καθηγητές, εκπαιδευτικούς και ανθρώπους της αγοράς. Έλεγαν «δεν γίνεται να παίζεις και να είσαι παραγωγικός ταυτόχρονα», έλεγαν «το παιχνίδι είναι χάσιμο χρόνου», και πολλά άλλα γραφικά. Γραφικά που αποδείχτηκαν και παρωχημένα.

Εικόνα: Η προσομοίωση είναι μέρος του "παιχνιδιού" (Pexels)

Η σύγχρονη επιστήμη και κουλτούρα, ξαναφέρνει στο φως την αξία του παιχνιδιού. Μέσα στις εξελικτικές συζητήσεις για τον homo sapiens (τον «σοφό άνθρωπο), άρχισε να παρεισφρέει και η έννοια του homo ludens, όπου homo ludens είναι ο άνθρωπος που παίζει, αυτός που αγαπά το παιχνίδι, ο παιγνιώδης. Τι ωραία που τα έλεγε σχεδόν ενενήντα (!) χρόνια πίσω, τo 1938, ο Ολλανδός συγγραφέας Johan Huizinga στο ομώνυμo βιβλίο του, που μεταφράστηκε και στα ελληνικά με τίτλο «Homo Ludens: ο Άνθρωπος και το Παιχνίδι». Πόσο μπροστά από την εποχή του ήταν ο άτιμος όταν έλεγε ότι ο πολιτισμός γεννιέται από την έμφυτη στον άνθρωπο τάση να παίζει, και ότι πολλά πράγματα γύρω μας μπορούν να κατανοηθούν ως εκδηλώσεις ή μεταμορφώσεις της θεμελιώδους ορμής προς το παιχνίδι. 

Την επόμενη φορά που η φωνή της συνείδησης μέσα σου θα σου πει να «μην παίζεις» και να «σοβαρευτείς», απάντησέ της ότι το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Το πόσο σοβαρή υπόθεση είναι το παιχνίδι, στις μέρες μας αποδεικνύεται και από μια άλλη τάση που μπορεί να την ξέρεις – λέγεται gamification. Στα ελληνικά το λέμε παιγνιοποίηση. Θα πει ότι εφαρμόζουμε τις πρακτικές και τους μηχανισμούς ενός παιχνιδιού για σκοπούς που δεν έχουν να κάνουν με το παιχνίδι.

Το gamification έχει αρχίσει εδώ και μερικά χρόνια να αποκτά όλο και μεγαλύτερο έδαφος. Σε σχολεία, σε Πανεπιστήμια αλλά και σε χώρους εργασίας, χρησιμοποιούνται πλέον μέθοδοι που βοηθούν τους ανθρώπους να δουν τη μάθηση και τη δουλειά μέσα από ένα πιο παιγνιώδες πρίσμα, απολαμβάνοντας αυτό που κάνουν περισσότερο. Τα αποτελέσματα του gamification, πέρα από το όφελος της διασκέδασης είναι και άλλα: βοηθά στην αφομοίωση των γνώσεων (πόσοι και πόσοι δεν λατρεύουμε τα παιχνίδια γνώσεων;!), στην κινητοποίηση, αλλά και στο engagement, δηλαδή στο να αφοσιωνόμαστε σε έναν στόχο και να μην παρατάμε την προσπάθεια (σκέψου με πόση επιμονή προσπαθούν οι video gamers να περάσουν την επόμενη πίστα). Το παιχνίδι κάνει τα πάντα πιο βατά, μας συνδέει με την ορμέμφυτη επιθυμία μας να παίζουμε, και μας απαγκιστρώνει από την περιττή αυστηρότητα. Ακόμα και τεράστιες εταιρείες-κολοσσοί έχουν υιοθετήσει gamification πρακτικές και στρατηγικές, βλέποντας την παραγωγικότητα και την όρεξη των υπαλλήλων τους να αυξάνεται αισθητά.

Τα τείχη ανάμεσα στο παιχνίδι και τη δουλειά, γκρεμίζονται ένα-ένα. Και στα συντρίμμια τους η παιδικότητα με τις ενήλικες ευθύνες βρίσκουν κοινό τόπο να συνυπάρχουν. Η δημιουργικότητα ξαναγεννιέται από τις στάχτες της, η άμιλλα και ο συναγωνισμός μεταξύ μας γίνονται πιο αθώα. Και πού ξέρεις; Μια μπάλα μπορεί να σου μάθει περισσότερα για την ομαδικότητα από ένα team project. Ένα video game μπορεί να σου δώσει περισσότερο θάρρος να προχωρήσεις. Ένας προσομοιωτής μπορεί να σε προετοιμάσει καλύτερα για ένα challenge που έρχεται. Η προσπάθεια για ένα ακόμα token, για ένα ακόμα badge, ένα πόντο σε έναν πίνακα με σκορ, ένα έπαθλο, μια νίκη σε ένα παιχνίδι μπορεί να σου ανοίξει τον δρόμο για μια νίκη που δεν είχες φανταστεί.

--

Συντάκτης: Δημήτρης Φαλλιέρος

Εικόνες: Unsplash, Pexels