Σε λιγότερο από έναν χρόνο, ο Ελληνικός Δημόσιος Τομέας θα αρχίσει να εμπλουτίζεται με στελεχιακό δυναμικό, το οποίο θα έχει αποκτήσει με τον πλέον συστηματικό τρόπο τα εφόδια για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που συνδέονται με τη Χρηματοοικονομική Διοίκηση στο Δημόσιο. Ειδικότερα, τον Ιούλιο του 2024, οι πρώτοι απόφοιτοι του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) «Χρηματοοικονομική Διοίκηση Δημόσιων Οργανισμών και Μονάδων» (https://bankfin.unipi.gr/msc-po) του Τμήματος Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής (https://bankfin.unipi.gr/) του Πανεπιστημίου Πειραιώς θα είναι έτοιμοι να καλύψουν (α) τις απαιτήσεις για μέγιστη αποτελεσματικότητα στη Χρηματοοικονομική Διοίκηση του Δημοσίου Τομέα, (β) τις ανάγκες που προκύπτουν από την επικείμενη εφαρμογή νέων νομικών πλαισίων, και (γ) τις απαιτήσεις για βέλτιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων εύρεσης πόρων για υλοποίηση έργων δημόσιου χαρακτήρα. Παράλληλα, οι απόφοιτοι του Προγράμματος θα πληρούν τόσο τις ουσιαστικές όσο και τις τυπικές προϋποθέσεις για ανέλιξη σε θέσεις ευθύνης οικονομικών υπηρεσιών, σχετικών τομέων (λογιστήρια, προμήθειες, κ.α.) και φορέων στο ευρύτερο δημόσιο, όπως ενδεικτικά, σε υπουργεία, Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, Ελεγκτικό Συνέδριο, ΑΑΔΕ και ΔΟΥ, Τοπική αυτοδιοίκηση (δήμοι και περιφέρειες), νοσοκομεία, Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (τομείς οικονομικού, Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας), κ.α.  

Το ΠΜΣ «Χρηματοοικονομική Διοίκηση Δημόσιων Οργανισμών και Μονάδων» αποτελεί το μοναδικό αναγνωρισμένο από το κράτος μεταπτυχιακό πρόγραμμα στην Ελλάδα το οποίο εστιάζει στη Χρηματοοικονομική Διοίκηση στο Δημόσιο. Σχεδιάστηκε με σκοπό μέσα σε δύο εξάμηνα να παρέχει τις θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις που καλύπτουν όλο το φάσμα εφαρμογών της Χρηματοοικονομικής Διοίκησης στον Δημόσιο Τομέα. Συγκεκριμένα:

α)    Παρέχονται οι απαραίτητες γνώσεις για την κατανόηση της διαδικασίας λήψης καταναλωτικών και των παραγωγικών αποφάσεων με γνώμονα την μεγιστοποίηση της ευημερίας και της επιχειρηματικής αποτελεσματικότητας. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται και αναλύονται σε βάθος οι αρχές λειτουργείας και οι στόχοι  της χρηματοοικονομικής διοίκησης.

β)    Παρέχονται τα θεμέλια για την κατανόηση της Διοικητικής Λογιστικής και της Χρηματοοικονομικής Λογιστικής τόσο σε επίπεδο θεωρίας όσο και πρακτικής, παρουσιάζοντας τις βασικές έννοιες, αρχές και εφαρμογές της. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται αναλυτικά οι μέθοδοι και οι διαδικασίες επιλογής της λογιστικής πληροφορίας, η οποία είναι απαραίτητη για τη λήψη από τη διοίκηση σωστών αποφάσεων, δίνοντας έμφαση στην κοστολόγηση υπηρεσιών και προϊόντων, καθώς και τη γνώση των Βασικών Οικονομικών Καταστάσεων και  των κύριων Λογιστικών Βιβλίων.

γ)    Προσφέρονται ειδικές γνώσεις των θεμελιωδών αρχών του εθνικού και ευρωπαϊκού δημοσίου δικαίου και των συστηματικών θεμελίων του ελληνικού συνταγματικού και διοικητικού δικαίου, καθώς και των δημόσιων (ατομικών και κοινωνικών) δικαιωμάτων και υποχρεώσεων κατά το Σύνταγμα και το δίκαιο της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

δ)    Παρουσιάζονται μέθοδοι ανάλυσης και παρουσίασης δεδομένων και προβλέψεων με χρήση Ηλεκτρονικού Υπολογιστή και στόχο τη σημαντική υποβοήθηση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων χρηματοοικονομικής φύσης.

ε)    Αναλύονται οι σύνθετες αλληλεπιδράσεις της μακροοικονομίας με τις χρηματαγορές, τις αρχές (κυβέρνηση και κεντρική τράπεζα) και το περιβάλλον, εξετάζονται οι κίνδυνοι αλλά και οι ευκαιρίες των οικονομικών παραγόντων από τις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες στην οικονομία και τις αγορές. Σε αυτό το πλαίσιο, χρησιμοποιούνται οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία ως όχημα για σύνδεση της θεωρίας με την πράξη, παρουσιάζονται οι περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί κίνδυνοι των επιχειρήσεων και των τραπεζών, και αναλύεται την οικονομική λογική της ‘πράσινης τραπεζικής’, των ‘πράσινων επενδύσεων’ και των αγορών ρύπων. Επίσης, διερευνάται κατά πόσο (και πώς) οι τράπεζες, και το χρηματοοικονομικό σύστημα γενικότερα, μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών και κοινωνικών προβλημάτων.

στ)    Προσφέρονται οι βασικές έννοιες της λογιστικής για το δημόσιο τομέα, τις διαφορετικές λογιστικές βάσεις (ταμειακή, τροποποιημένη ταμειακή, τροποποιημένη δεδουλευμένη, δεδουλευμένη βάση) που χρησιμοποιούν οι οντότητες του δημόσιου τομέα, τις οικονομικές καταστάσεις που συντάσσουν οι οντότητες του δημόσιου τομέα, το νέο λογιστικό πλαίσιο της γενικής κυβέρνησης (π.δ. 54/2018), τα διεθνή λογιστικά πρότυπα για το δημόσιο τομέα (IPSAS), και τα ευρωπαϊκά λογιστικά πρότυπα  για το δημόσιο τομέα (EPSAS) που τελούν υπό ανάπτυξη.

ζ)    Παρουσιάζεται και αναλύεται τόσο η θεωρητική όσο και η πρακτική πτυχή της διαδικασίας εσωτερικού ελέγχου και της διασφάλισης των εσωτερικών διαδικασιών, με ιδιαίτερη έμφαση στις πρόσφατες εξελίξεις στην οργάνωση του επαγγέλματος, του κανονιστικού πλαισίου που διέπει τους επαγγελματίες και των παραγόντων που επηρεάζουν τη μελλοντική εξέλιξη της πρακτικής των ελεγκτικών και άλλων υπηρεσιών ελέγχου και διασφάλισης. Παρουσιάζονται, επίσης, αναλυτικά τα βασικά προβλήματα ελέγχου και διασφάλισης, τα οποία οι ελεγκτές καλούνται να αντιμετωπίσουν, και το πώς να εφαρμόζεται το κατάλληλο πλαίσιο και στρατηγική για την παροχή αποτελεσματικών υπηρεσιών στον Δημόσιο Τομέα.

η)    Παρέχονται οι απαραίτητες γνώσεις για θέματα χρηματοδοτήσεων και εύρεσης πόρων, καθώς και για τη χρηματοοικονομική διαχείριση κατά την υλοποίηση έργων δημοσίου χαρακτήρα. Επίσης, παρουσιάζεται το πλαίσιο και οι διαδικασίες προμηθειών στο δημόσιο, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διαδικασία κατάρτισης προϋπολογισμού.

Επειδή ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που απευθύνεται κυρίως (αλλά όχι μόνο) σε στελέχη του δημοσίου και είναι το μοναδικό στο αντικείμενό του, οφείλει να είναι προσβάσιμο από όλη την Ελληνική επικράτεια, το ΠΜΣ «Χρηματοοικονομική Διοίκηση Δημόσιων Οργανισμών και Μονάδων»  έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε ο κύριος όγκος των διαλέξεών να γίνεται εξ αποστάσεως.

Φυσικά, για να επιταχυνθεί η διαδικασία επιμόρφωσης στελεχών μέσα από το Πρόγραμμα, οι διοικήσεις των φορέων και υπηρεσιών του Δημοσίου Τομέα θα πρέπει να αναγνωρίσουν το όφελος που δημιουργεί η ύπαρξη επαρκώς καταρτισμένου προσωπικού στον νευραλγικό τομέα της Χρηματοοικονομικής Διοίκησης, και να προβούν στην παροχή κατάλληλων κινήτρων. Στους φοιτητές που έχουν ήδη επιλεγεί, αλλά και σε όσους επιλεγούν μέχρι το τέλος της προθεσμίας των αιτήσεων στις 30 Αυγούστου, οι διδάσκοντες του Προγράμματος ευχόμαστε καλή ακαδημαϊκή χρονιά, και τονίζουμε την μοναδικότητα του ιδιαίτερα χρήσιμου συνδυασμού προσόντων και δεξιοτήτων που θα αποκτηθούν κατά την φοίτηση στο Πρόγραμμα.

Νικόλαος Κουρογένης
Καθηγητής Τμήματος Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής
Διευθυντής ΠΜΣ «Χρηματοοικονομική Διοίκηση Δημόσιων Οργανισμών και Μονάδων»
Μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του Πανεπιστημίου Πειραιώς