Πόσο καλός ακροατής είσαι; Ακούς πραγματικά τον άλλον ή απλώς περιμένεις να τελειώσει για να πεις τη δική σου άποψη; Ας επιχειρήσουμε ένα μικρό… τεστ για να δούμε πόσο «έχουμε μάθει να ακούμε» και πόσο σημαντική είναι η συγκεκριμένη δεξιότητα στη σημερινή εποχή, κλίνοντας το μάτι σε έναν από τους πρώτους διδάξαντες: τον Ernest Hemingway.

Ο Αμερικανός μυθιστοριογράφος, πριν από πολλά χρόνια έγραψε μια επιστολή με συμβουλές σε έναν νεότερο συγγραφέα, στην οποία του έλεγε: 

«Όταν οι άνθρωποι μιλούν, άκου προσεκτικά. Οι περισσότεροι ποτέ δεν ακούνε».

Οι λέξεις του Χέμινγουεϊ σκιαγραφούν αυτό που σήμερα λέμε ενεργητική ακρόαση. Είναι μια ικανότητα που λίγοι έχουν, αλλά όλοι επιζητούν από τον συνομιλητή τους.

Ενεργητική ακρόαση θα πει να μπορείς να ακούς με προσοχή τον άλλον, να αφοσιώνεσαι στις πληροφορίες και τα μηνύματα που σου μεταφέρει, και να δείχνεις έμπρακτα ότι έγινες αποδέκτης των όσων άκουσες. Πόσο παράδοξο είναι που σε μια εποχή όπως η σημερινή, με τόσα διαθέσιμα κανάλια επικοινωνίας και τόσο πολύπλευρη αλληλεπίδραση, η ενεργητική ακρόαση (εξ)ασθενεί όλο και περισσότερο. Η προσοχή όλων μας έχει επικεντρωθεί στην άποψη που θα εκφράσουμε και λιγότερο στην άποψη που θα ακούσουμε.

Ακόμα και σε επίπεδο συνεργασίας, σπουδών ή εύρεσης εργασίας, το να «ακούς» ενεργητικά, έχει γίνει ένα από τα πιο περιζήτητα ζητούμενα. Στις λίστες που συναντάμε με το ποια soft skills ψάχνουν οι εργοδότες από τους υποψηφίους εργαζόμενους σήμερα, το active listening και η ενσυναίσθηση είναι σταθερά στις πρώτες θέσεις.

Εσύ κατά πόσο πραγματικά πιστεύεις ότι έχεις αναπτυγμένη αυτή τη δεξιότητα; Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σε βοηθήσουν να καταλάβεις.

• Όταν ακούς κάποιον, σκέφτεσαι παράλληλα τι θα του απαντήσεις; Αυτή είναι μεγάλη παγίδα. Το να προετοιμάζουμε τη δικό μας «λόγο» ή το αντεπιχείρημά μας όσο ακούμε κάποιον, σαμποτάρει πολύ την ικανότητα κατανόησης.
   
• Όταν κάποιος σου λέει για κάτι άσχημο που του συνέβη, σπεύδεις να αναφέρεις κάτι αντίστοιχο που συνέβη σε σένα; Η αλήθεια είναι ότι το κάνουμε πολύ. (Και ο γράφων το κάνει. Ντρέπομαι, αλλά το παραδέχομαι). Μπορεί να νομίζουμε ότι έτσι δείχνουμε ότι συμπάσχουμε, όμως στην ουσία αποδυναμώνουμε την αξία της εμπειρίας του άλλου. Όπως συμβουλεύει η Celeste Headlee σε μια ομιλία TEDx «Αν σας μιλούν για προβλήματα δουλειάς, μην τους λέτε πόσο μισείτε κι εσείς τη δουλειά σας. Δεν είναι το ίδιο. Δεν είναι ποτέ το ίδιο. Κάθε εμπειρία είναι ξεχωριστή. Και το κυριότερο: δεν περιστρέφονται όλα γύρω από σας».
   
• Κοιτάς στα μάτια τον συνομιλητή σου ή μήπως ρίχνεις ματιές στην οθόνη του υπολογιστή / του κινητού σου; Οι οθόνες μάς «καταπίνουν». Προσπάθησε όσο μπορείς να κρατάς οπτική επαφή με τον άνθρωπο που μιλάς. Μπορείς να κατεβάσεις τα μάτια σου όποτε θες, αλλά απόφυγε να κοιτάζεις αλλού.
   
• Επιβεβαιώνεις τα όσα άκουσες; Όταν ολοκληρώσει ο συνομιλητής σου τον συλλογισμό του, πες δυο λόγια που θα του επιβεβαιώσουν ότι τον άκουσες και θα τον καθησυχάσουν ότι δεν μιλούσε μάταια. Τα λόγια αυτά μπορεί να είναι μια σύνοψη των λεγομένων του, ή μερικές διευκρινιστικές ερωτήσεις πάνω σε αυτά που σου είπε. 
   
• Τέλος, συγκρατείς λεπτομέρειες; Μια απτή απόδειξη ότι ασκείς ενεργητική ακρόαση, είναι ότι συγκρατείς τις λεπτομέρειες που χρειάζεται. Προσπάθησε να θυμάσαι τα key points του άλλου. Όταν ξανασυζητήσετε ή όταν ξαναβρεθείτε, δείξε του ότι δεν έχεις ξεχάσει την προηγούμενη συνομιλία σας. Αυτό πάντα δημιουργεί θετικά συναισθήματα στους άλλους, και χτίζει μεταξύ σας εμπιστοσύνη.

Υπάρχουν και άλλες τεχνικές ενεργητικής ακρόασης, όπως το να «μιλάς» με τη στάση του σώματός σου, να αποφεύγεις την επίκριση, να μπαίνεις στη θέση των συνομιλητών σου (ενσυναίσθηση), και να μη βιάζεσαι να δώσεις συμβουλές (εκτός κι αν εκείνοι σου τις ζητήσουν). Όμως αυτές που αναφέραμε παραπάνω είναι οι βασικότερες. Και είναι στο χέρι μας (και στο αυτί μας!) να τις καλλιεργήσουμε. Θα συμφωνούσε και ο Ernest.

*Αν θες να διαβάσεις περισσότερα για την ενεργητική ακρόαση, δες και «Το βιβλίο της επικοινωνίας» (εκδ. Διόπτρα), των M. Krogerus και Tschäppeler, κεφ. «Πώς (δεν) είμαστε (πάντα) όλοι αυτιά».
 

Συντάκτης: Δημήτρης Φαλλιέρος
Εικόνα: Pexels