Δυστυχώς, αυτό το καλοκαίρι (Ιούλιος μέχρι Σεπτέμβριος 2023) η χώρα μας χτυπήθηκε από καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες, με τις πιο πρόσφατες να είναι η πυρκαγιά στον Έβρο και οι πλημμύρες στην Θεσσαλία.

Μπαίνει επομένως επιτακτικό το πρόβλημα της καλύτερης πρόβλεψης, διαχείρισης και αποτίμησης τέτοιων καταστροφών. Για τον στόχο αυτό, η συλλογή μαζικών δεδομένων είναι άμεση ανάγκη.
Για παράδειγμα, εικόνες και βίντεο από drones ή από το έδαφος μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εκπαίδευση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης για α) έγκαιρη αυτόματη ανίχνευση εστιών πυρκαγιάς, β) επακριβή αποτίμηση των καμμένων εκτάσεων και υποδομών, γ) μέτρηση της έκτασης και έντασης των πλημμυρικών φαινομένων, δ) αυτόματη ανίχνευση παρασυρμένων αυτοκινήτων ή ανθρώπων και ε) την αποτίμηση των ζημιών της πλημμύρας (π.χ. αυτόματη μέτρηση πλημμυρισμένων κατοικιών, ή εντοπισμός πνιγμένων/καμμένων ζώων.

Το εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Πληροφοριών ΑΠΘ (ερευνητική ομάδα aiia.cvml) είναι συντονιστής στο μεγάλο ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο ΤΕΜΑ  (Horizon Europe), που έχει ως στόχο την ανάπτυξη ενός εξελιγμένου συστήματος που θα βοηθήσει στη διαχείριση τέτοιων φυσικών καταστροφών. Ένα από τα βασικότερα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η συλλογή μεγάλου όγκου δεδομένων (κυρίως βίντεο και εικόνες αλλά και κειμένου, πχ από κοινωνικά μέσα) που σχετίζονται με αυτές τις φυσικές καταστροφές. Φυσικά, στο εργαστήριο ξεκίνησε ήδη μαζική συλλογή και επισημείωση τέτοιων δεδομένων, σε συνεργασία με το το ΚΕΜΕΑ και άλλους εταίρους που θα παράσχουν δορυφορικά δεδομένα. Ποτέ όμως τα δεδομένα δεν είναι αρκετά. Ούτε καλύπτουν τόσο έντονα φαινόμενα, όπως τα τελευταία που έζησε η χώρα μας.

Για τον λόγο αυτό, παρ' ότι το πλημμυρικό φαινόμενο στην Θεσσαλία είναι ακόμα σε εξέλιξη, γίνεται έκκληση για συλλογή και αποστολή τέτοιων δεδομένων στο εργαστήριο από καθένα που διαθέτει τέτοια δεδομένα, πριν αυτά χαθούν ή αραχνιάσουν: ιδιώτες (που μαζεύουν ερασιτεχνικά βίντεο/εικόνες στο κινητό τους ή με το drone τους), Δημόσιες/Περιφερειακές/Δημοτικές αρχές, τηλεοπτικά κανάλια, κτλ.
Τα δεδομένα, και στις περιπτώσεις αυτές είναι επιστημονικός χρυσός, γεγονός που πολλοί δεν το γνωρίζουν.

Ειδικότερα, για τις πιο πρόσφατες καταστροφές (πυρκαγιά στον Έβρο, πλημμύρες Θεσσαλίας), χρειαζόμαστε κυρίως εναέρια βίντεο/εικόνες ή βίντεο/εικόνες από κινητό ή από κάμερα (επίγεια, ιδίως από ψηλό σημείο λήψης) από

• μέτωπα πυρκαγιών,
• καμμένες εκτάσεις (μετά το πέρασμα της πυρκαγιάς),
• καμμένες υποδομές και περιουσίες (πχ, κτίρια, αυτοκίνητα, γέφυρες),
• πλημμυρισμένες περιοχές (αγροτικές ή αστικές),
• ορμητικές πλημμύρες και από οχήματα ή άλλα αντικείμενα που μπορεί να έχουν παρασυρθεί,
• τις καταστροφές που άφησε πίσω της η πλημμύρα σε κάποιες περιοχές (π.χ., γέφυρες, κτίρια, άλλες υποδομές, αυτοκίνητα, ζώα).

Όσοι έχουν τέτοια δεδομένα, μπορούν να τα στέλνουν με wetransfer στο email 'George Bouchagiar' <georgebouchagiar@csd.auth.gr> ή να στέλνουν email, αν έχουν α) πολύ μεγάλα αρχεία ή β) μόνον συνδέσμους (links) προς δεδομένα.
Τα δεδομένα αυτά  θα χρησιμοποιηθούν α) στην εκπαίδευση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης για  φυσικές καταστροφές και β) για την δωρεάν διάθεσή τους στην διεθνή επιστημονική κοινότητα για σχετικές έρευνες.
Θα γίνει προσπάθεια προστασίας προσωπικών δεδομένων (π.χ., ανωνυμοποίηση εικόνων προσώπου).
Η αποστολή δεδομένων σημαίνει ότι οι αποστέλλοντες συναινούν στην παραπάνω χρήση. Αν υπάρχουν θέματα δικαιωμάτων από επαγγελματικούς φορείς (π.χ. τηλεοπτικά κανάλια), να αναφέρονται στο email, ώστε να γίνει κατάλληλος χειρισμός τους.

Ι. Πήτας
Συντονιστής έργου TEMA
Διευθυντής Εργαστηρίου Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Πληροφοριών ΑΠΘ, pitas@csd.auth.gr